Franklin Delano Roosevelt (ur. 30 stycznia 1882 w Hyde Park, w stanie Nowy Jork, zm. 12 kwietnia 1945 w Warm Springs w stanie Georgia) – amerykański polityk, 32. prezydent USA. Czterokrotnie wybierany, z ramienia Partii Demokratycznej, w latach 1933-1945. Jedyny w historii prezydent USA pełniący urząd dłużej niż dwie kadencje, co doprowadziło do uchwalenia w 1947 roku XXII Poprawki do konstytucji, ograniczającej liczbę kadencji do dwóch (wcześniej był to tylko konwenans konstytucyjny oparty na decyzji pierwszego prezydenta USA George'a Washingtona, który zrezygnował z ubiegania się o trzecią kadencję, twierdząc że byłaby ona niedemokratyczna).

W latach 1896-1900 uczęszczał do prywatnej szkoły Peabody w Groton w stanie Massachusetts, a w 1904 ukończył Uniwersytet Harvarda, edukację kontynuował do 1907 na Columbia University, lecz studiów nie ukończył. Rozpoczął karierę prawniczą w spółce Carter, Ledyard & Milburn w Nowym Jorku, gdzie pracował do 1911. W 1905 roku ożenił się (wbrew woli rodziny) ze swoją daleką kuzynką Eleanor Roosevelt (Theodore Roosevelt, ówczesny prezydent, był obecny na ślubie swoich krewniaków), z którą miał sześcioro dzieci. Małżeństwo było raczej szczęśliwe, mimo że Roosevelt miał kilka kochanek.

Wbrew tradycjom rodzinnym związał się z Partią Demokratyczną i z jej ramienia w latach 1910-13 był senatorem stanu Nowy Jork. W 1912 poparł kandydaturę Woodrowa Wilsona w wyborach prezydenckich, m.in. przeciw swojemu kuzynowi. Po zwycięstwie wyborczym Wilson odwdzięczył się Rooseveltowi, mianując go asystentem sekretarza marynarki. Urząd ten sprawował do 1920 r. i w opinii wielu był faktycznym kierownikiem resortu. W 1914 bezskutecznie ubiegał się o mandat senatora ze stanu Nowy Jork. W 1918 wizytował front francuski, a w 1919 był obserwatorem na konferencji pokojowej w Wersalu oraz uczestniczył w demobilizacji sił zbrojnych. 1920 z ramienia demokratów był kandydatem na wiceprezydenta i dlatego po zwycięstwie republikanów musiał opuścić Departament Marynarki. W latach 1920-28 był wiceprezesem służby ubezpieczeniowej i właścicielem firmy prawniczej. W 1921 nastąpiło załamanie jego dobrze zapowiadającej się kariery, gdyż w wyniku ataku paraliżu dziecięcego (polio), będącego skutkiem kąpieli w zimnym jeziorze, stał się inwalidą; utracił władzę w nogach, ale dzięki rehabilitacji był w stanie utrzymać się na nich przez pewien czas (większość przemówień wygłaszał stojąc). Doświadczając zagrożenia, jakie niesie polio, w 1928 wraz z żoną powołał fundację prowadzącą badania nad tą chorobą. Od 1928 roku, kiedy wrócił do czynnej polityki, był gubernatorem stanu Nowy Jork. W 1930 zdobył mandat na drugą kadencję.

W czasie wielkiego kryzysu zrealizował plan Nowy Ład (New Deal), który polegał głównie na interwencjonizmie państwowym. Zgromadził wokół siebie zespół intelektualistów, zwany "trustem mózgów" (w jego skład wchodzili m.in. Henry Morgenthau i Adolf Berle), a wśród jego doradców znajdowało się wielu ludzi o poglądach skrajnie lewicowych, którzy wkrótce dokonali "inwazji" na stany federalne. Posługując się hasłami walki z korupcją, Roosevelt zdołał usunąć z urzędu burmistrza Nowego Jorku Jamesa Walkera, ale lekceważył korupcję szerzącą się w jego partii (afera Tammany Hall). W kwietniu 1933 roku administracja Roosevelta skonfiskowała złoto obywatelom

Postanowił następnie ubiegać się o nominację demokratów na urząd prezydenta USA. Na konwencji wyborczej w 1932 odniósł zdecydowany sukces, pokonując Alfreda Smitha; kampania wyborcza toczyła się w dramatycznych okolicznościach, gdyż zubożała część społeczeństwa, zdesperowana sytuacją ekonomiczną w kraju (często inspirowana przez komunistów czy trockistów) atakowała ciężarówki z żywnością i sklepy, a sfrustrowani weterani I wojny światowej pomaszerowali na stolicę, obozując następnie niedaleko Białego Domu Po zwycięstwie w wyborach 8 listopada 1932 do czasu zaprzysiężenia 4 marca 1933 jako prezydent-elekt nie podejmował żadnych działań oraz odmówił wszelkiej współpracy z odchodzącą administracją Hoovera.

Na początku drugiej kadencji Roosevelt podjął najbardziej kontrowersyjną decyzję, jaką była próba dokonania reformy Sądu najwyższego USA, jednak przygotowana przez niego ustawa została 22 lipca 1937 odrzucona przez Senat (stosunkiem głosów 70 do 20), a przez cały kraj przetoczyła się fala protestów, podczas których zarzucono Rooseveltowi tendencje dyktatorskie (porównywano go wówczas z Benito Mussolinim). Rozpatrywano nawet wszczęcie przeciw niemu procedury impeachmentu za złamanie zasady checks and balance (kontroli i równowagi) pomiędzy 3 rodzajami władzy. Roosevelt wykazał się nie tylko brakiem szacunku dla amerykańskiego prawa i tradycji konstytucyjnej, ale i lekceważeniem stanowiska większości społeczeństwa oraz kongresu.

Działania administracji, inicjowane przez samego prezydenta dążącego do ograniczania produkcji, doprowadziły do powstania w 1937 poważnego kryzysu ekonomicznego. Podwyższanie podatków spowodowało zwolnienie przedsiębiorczości i zastój gospodarczy, czego następstwem była porażka demokratów w wyborach do kongresu w 1938. Wówczas Roosevelt, wzorując się na przykładach europejskich, próbował zwiększyć kontrolę nad Partią Demokratyczną i bezskutecznie usiłował przemodelować ją wg wzorców niemieckich i radzieckich, a głównym motywem tego działania była chęć zemsty na tych demokratach, którzy nie poparli go w sporze z Sądem Najwyższym.

Do perfekcji opanował współpracę z mediami (m.in. nie publikowano fotografii przedstawiających prezydenta na wózku inwalidzkim). Popularność uzyskiwał prowadząc nieformalne rozmowy w trakcie spotkań z dziennikarzami w Białym Domu i słynne radiowe przemówienia do Amerykanów, tzw. Fireside Chats (Pogadanki przy kominku; w pierwszej z nich 12 marca 1933 przekonywał o bezpieczeństwie lokowania kapitału w bankach). Dzięki temu skutecznie manipulował opinią publiczną, jednak w latach 1935-39 sytuacja ta zaczęła ulegać zmianie, a Roosevelt stał się przedmiotem krytyki, zarówno ze strony lewicy, jak i prawicy. Natomiast radiowi kaznodzieje zarzucali, że działania prezydenta służą głównie interesowi żydowskiej finansjery, nazywając New Deal – "żydowskim ładem", a "trust mózgów" – drenażem mózgów i "praniem mózgów". Z kolei libertarianie grupujący się w organizacjach, takich jak powstała w 1934 Amerykańska Liga Wolności (American League of Freedom), wspierana przez rodzinę przemysłowców Du Pont, zarzucali administracji prezydenta dążenie do stworzenia gospodarki planowej, wzorowanej na sowieckiej, i ograniczenie praw jednostki. Lewicowi demagodzy, jak gubernator Luizjany Huey Long, domagali się, by Roosevelt posunął się dalej w swoich reformach i pozbawił wszystkie osoby posiadające więcej niż 5 tys. USD wszelkich nadwyżek finansowych i rozdał je ubogim. Po fali krytyki Roosevelt postanowił zakończyć 4 stycznia 1939 eksperyment New Deal.

W okresie jego rządów nastąpił rozwój sekt i agresywnych grup politycznych oraz wzrost przemocy (przykładem działalność znanego kryminalisty Johna Delingera).

Bardzo aktywną politykę podjął na arenie międzynarodowej. U progu swojej prezydentury uznał rząd radziecki (16 grudnia 1933) i nawiązał z nim stosunki dyplomatyczne. U podstaw tej decyzji leżały przyczyny ekonomiczne, gdyż ZSRR wydawał się Rooseveltowi ogromnym rynkiem zbytu. Po 1935 polityka "nieinterwencji" okazała się bardzo niebezpieczna, gdyż miejsce USA w wielu krajach Ameryki próbowały zająć Niemcy. Kluczowe dla II i III kadencji prezydentury Roosevelta było stopniowe przeprowadzanie USA z pozycji skrajnie izolacjonistycznych do roli sojusznika Wielkiej Brytanii, a potem uczestnika koalicji

Był rzecznikiem ścisłej współpracy ze Stalinem, dla którego czuł sympatię, fascynację, podziw i ogromny szacunek. Był uczestnikiem spotkań wielkiej trójki w Teheranie (1943) i w Jałcie (1945). Zarzucano mu zbytnią uległość i ufność wobec Stalina, przez co wydał zgodę na hegemonię ZSRR po II wojnie światowej w Europie Środkowej i Wschodniej. Jedną z przyczyn tego stanu była obecność w jego najbliższym otoczeniu sowieckiego agenta Algera Hissa, którego wykryto w ramach "Projektu Venona". Roosevelt nie rozumiał spraw europejskich, nie rozumiał prawdziwej natury konfliktu w Europie. On wiedział, że wróg to Niemcy. A skoro Stalin bił się z nim, to znaczy, że jest dobrym człowiekiem. Taki styl myślenia dominował w politycznym otoczeniu prezydenta

Zmarł z powodu krwotoku mózgowego w trakcie swej czwartej kadencji, 12 kwietnia 1945 r. w Małym Białym Domu w stanie Georgia. Jego następcą został Harry S. Truman.

Był typem karierowicza dla którego najważniejszym jest „stołek” i dla którego zrobił by wszystko. Podziwiał Stalina za jego dyktatorską władzę oraz kult osoby w ZSRR, marzył o czymś takim dla siebie w USA. Sprzedał Stalinowi całą Europę, zaakceptował najazd ZSRR na Polskę z 17 września 1939 roku , Pakt Ribbentrop-Mołotow , Pakt Hitler-Stalin czyli IV rozbiór Polski. W Jałcie nie wykazał zainteresowania polską granicą wschodnią, dając wolną rękę Stalinowi co ostatecznie spowodowało oderwanie od Polski polskiego Lwowa i Małopolski Wschodniej a także utratę Grodna, po korektach Stalina. Wpływał na Churchilla aby nie angażował się w sprawę polską , do czego ten się przychylił licząc na ochronę imperium brytyjskiego ale później za to słono zapłacił, gdyż i jego oszukał. Swoim postępowaniem, małostkowością ,karierowiczostwem i krótkowzrocznością doprowadził do podziału Europy i Świata a w konsekwencji do „zimnej wojny”.