Ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski

Ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, pseud. Jacek Partyka, Jan Kresowiak, Ksiądz Robak (ur. 7 września 1956 w Krakowie) – polski Ormianin, duchowny katolicki obrządków ormiańskiego i łacińskiego, działacz społeczny, historyk Kościoła, wieloletni uczestnik opozycji antykomunistycznej w PRL, poeta.

Duszpasterz Ormian w południowej Polsce. Aktywny działacz środowiska ormiańskiego, popularyzator wiedzy o historii i kulturze Ormian, zwłaszcza Kościoła katolickiego obrządku ormiańskiego. Inicjator zbliżenia między środowiskami tzw. starej i nowej emigracji ormiańskiej. Orędownik sprawy upamiętnienia ofiar ludobójstwa Ormian. Ks. Isakowicz-Zaleski wielokrotnie brał udział w audycjach radiowych i telewizyjnych, w których przedstawiał historię narodu i Kościoła ormiańskiego oraz problemy polskich Ormian. Jest spokrewniony z przedostatnim arcybiskupem ormiańsko-katolickim Lwowa, wybitnym kaznodzieją i filantropem Izaakiem Mikołajem Isakowiczem (jest praprawnukiem brata arcybiskupa). W latach 80. skierowany na studia w Papieskim Kolegium Ormiańskim w Rzymie. Od 2009 jest przedstawicielem mniejszości ormiańskiej w Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych.

Opiekun niepełnosprawnych. Współzałożyciel i prezes Fundacji im. Brata Alberta. Był kanonikiem honorowym archidiecezji krakowskiej (otrzymał ten tytuł w 1997 od Franciszka kardynała Macharskiego za pracę z osobami niepełnosprawnymi, zrezygnował z niego w 2006 w proteście przeciwko pomówieniom pod swoim adresem).

Uczestnik i organizator wielu konwojów humanitarnych m.in. do krajów byłej Jugosławii, Czeczenii, Albanii, Ukrainy, w tym części we współpracy z Polską Akcją Humanitarną Janiny Ochojskiej.

W 2008 wystąpił z apelem o potępienie przez władze polskie tzw. Rzezi wołyńskiej Od wielu lat zabiega o należyte upamiętnienie ofiar tej zbrodni.

Urodził się w 1956 w Krakowie. W okresie nauki w liceum związał się z ruchem oazowym, a po ukończeniu szkoły średniej wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Krakowie. W 1975 jako kleryk został powołany do odbycia służby wojskowej. Pod koniec lat 70., będąc w seminarium, współredagował podziemne pismo "Krzyż Nowohucki" oraz działał w Studenckim Komitecie Solidarności. W 1977 debiutował jako poeta na łamach Tygodnika Powszechnego. Od 1980 zaangażował się w działalność NSZZ "Solidarność". Uczęszczał na seminarium prowadzone przez wybitnego historyka Kościoła, ks. prof. Bolesława Kumora, i pod jego kierunkiem napisał pracę magisterską. W 1983 uzyskał święcenia kapłańskie i skierowany został na studia do Papieskiego Kolegium Ormiańskiego w Rzymie. Nie otrzymał jednak trzykrotnie paszportu ze względu na współpracę z podziemną Solidarnością. Związał się z prowadzonym przez ks. Kazimierza Jancarza Duszpasterstwem Ludzi Pracy w parafii św. Maksymiliana w nowohuckich Mistrzejowicach. Brał udział w prowadzonych tam czwartkowych Mszach za Ojczyznę.

Przez całe lata 80. był represjonowany przez Służbę Bezpieczeństwa. W 1985 został dwukrotnie ciężko pobity przez funkcjonariuszy SB. Pierwszy raz, w Wielką Sobotę w rodzinnej kamienicy przy ul. Zyblikiewicza. Po raz drugi został napadnięty 4 grudnia w klasztorze Sióstr Miłosierdzia Bożego przez funkcjonariuszy SB przebranych za sanitariuszy pogotowia ratunkowego.

W 1988 brał udział jako duszpasterz robotników w strajku w Hucie im. Lenina. Jednocześnie zaangażował się w działalność dobroczynną i pomoc niepełnosprawnym. W 1987 współzakładał Fundację im. św. Brata Alberta zajmującą się pomocą osobom upośledzonym, prowadzącą schronisko w podkrakowskich Radwanowicach. Obecnie jest prezesem Fundacji.

W 2001 mianowany przez ówczesnego ordynariusza wiernych obrządku ormiańskiego, kardynała Józefa Glempa, duszpasterzem Ormian w archidiecezji krakowskiej, a od 2002 jest duszpasterzem Ormian w Polsce Południowej.

Jego prześladowania przez SB stały się kanwą filmu Macieja Gawlikowskiego Zastraszyć księdza (2006).

Za swoje zasługi, 3 maja 2006 odznaczony przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

We wrześniu 2007 Rzecznik Praw Obywatelskich przyznał ks. Isakowiczowi-Zaleskiemu Nagrodę Rzecznika Praw Obywatelskich im. Pawła Włodkowica "za odwagę w występowaniu w obronie podstawowych wartości i prawd nawet wbrew zdaniu i poglądom większości"

Kawaler Orderu Uśmiechu (1997). Był współpracownikiem "Tygodnika Powszechnego" i laureatem przyznawanego przez "TP" Medalu św. Jerzego. Od 2007 jest felietonistą Gazety Polskiej. 22 listopada 2008 roku zapowiedział odesłanie Medalu św. Jerzego, tłumacząc, że jego osoba nie pasuje do innych jego laureatów.

W 2009 został wybrany przedstawicielem mniejszości ormiańskiej w Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych

W lutym 2006 wystąpił z postulatem ujawnienia konfidentów SB działających wśród duchowieństwa archidiecezji krakowskiej. Sam badał dokumenty Służby Bezpieczeństwa, które jako poszkodowany otrzymał z Instytutu Pamięci Narodowej. Jego działania wywołały wiele dyskusji na temat lustracji w polskim Kościele oraz spotkały się z wrogością części środowisk kościelnych

Jako zwolennik ujawnienia tajnych współpracowników SB działających w środowisku krakowskich duchownych, wobec dalszej bierności władz kościelnych oraz nowo powstałej komisji "Pamięć i Troska", planował przedstawienie wyników swojej pracy badawczej na konferencji prasowej, która odbyła się 31 maja 2006. Po zakazie zajmowania się kwestią współpracy duchownych z SB wydanym przez krakowską kurię (zastosowano wobec niego środki karne z działu sankcje kościelne – kanon 1339) zrezygnował z tego zamiaru

17 października 2006 roku, ks. Isakowicz-Zaleski otrzymał od arcybiskupa polecenie powstrzymania się od publicznych wypowiedzi o kontaktach i współpracy niektórych duchownych ze Służbą Bezpieczeństwa.

13 października 2006 ksiądz Isakowicz-Zaleski dowiedział się również, że wygasły jego uprawnienia duszpasterza Ormian, które jednak przywrócono mu miesiąc później.

Rezultatem badań prowadzonych przez księdza w oparciu o dokumenty zgromadzone przez IPN jest książka pt. "Księża wobec bezpieki na przykładzie archidiecezji krakowskiej" (ISBN 978-83-240-0803-2), która ukazała się 28 lutego 2007 nakładem wydawnictwa Znak. Za tę pracę w listopadzie 2007 ksiądz Zaleski otrzymał Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza.

Działania księdza Zaleskiego budzą duże emocje wewnątrz samego duchowieństwa – w odpowiedzi na jego walkę o oczyszczenie Kościoła w Polsce prymas Józef Glemp nazwał go szukającym sensacji "nadUbowcem", za co później przepraszał

W 2008 wystąpił z apelem o potępienie przez władze polskie tzw. Rzezi wołyńskiej Od wielu lat zabiega o należyte upamiętnienie ofiar tej zbrodni, nad którą obecnie panuje w Polsce zmowa milczenia tzw. elit politycznych w imię tzw. poprawności politycznej. Wydał też przy tej okazji książkę "Przemilczane ludobójstwo na Kresach" (2008).

• Tadeusz Zaleski-Isakowicz: Oblężenie. Kraków: Wydawn. Krzyża Nowohuckiego, 1981. ; Oblężenie. Wyd. II. Kraków: Rota, 1985. OCLC 79914547.
• Tadeusz Zaleski-Isakowicz: Wspomnienia. Kraków: Rota, 1985.
• Tadeusz Isakowicz-Zaleski: Morze Czerwone. Wiersze. [Kraków]: Libertas, [1987-8].
• Jan Wolski: Sprawa ks. Tadeusza Zaleskiego-Isakowicza z Mistrzejowic. [Kraków]: [1985].
• Sprawa ks[iędza] Tadeusza Zaleskiego z Mistrzejowic. Kraków: Biblioteka Obserwatora Wojennego, 1985.

opis wydawnictw niezależnych wg Krzysztof Bronowski: Muzeum Wolnego Słowa.

• "Świętych obcowanie" (1993) - tomik poezji
• "Słownik biograficzny księży ormiańskich i pochodzenia ormiańskiego w Polsce w latach 1750-2000" (2001)
• "Arcybiskup ormiański Izaak Mikołaj Isakowicz "Złotousty" : duszpasterz, społecznik i patriota 1824-1901" (2001)
• "Wiersze" (2006)
• "Księża wobec bezpieki na przykładzie archidiecezji krakowskiej" (2007)
• "Moje życie nielegalne" (2008)
• "Przemilczane ludobójstwo na Kresach" (2008)

5 III 2009 — Fragment spotkania z KS. TADEUSZEM ISAKOWICZEM-ZALESKIM: O PRZEMILCZANYM LUDOBÓJSTWIE NA KRESACH. Organizator spotkania - Stowarzyszenie Czas Przestrzeń Tożsamość. Miejsce: Książnica Pomorska w Szczecinie. 4 marca 2009 r. Sala Pod Piramidą.