147
144
144
Zbrodnie nacjonalistów ukraińskich
w powiecie krzemienieckim

Zbrodnie nacjonalistów ukraińskich w powiecie krzemienieckim – zbrodnie nacjonalistów ukraińskich na ludności cywilnej (głównie polskiej) podczas rzezi wołyńskiej w powiecie krzemienieckim w dawnym województwie wołyńskim w okresie II wojny światowej.

Natężenie mordów w powiecie krzemienieckim to kwiecień 1943 r. W 4 miejscowościach zginęło powyżej 100 osób, w tym w Kołodnie 516 Polaków. Zaatakowano 131 miejscowości. Na terenie powiatu krzemienieckiego ofiarą zbrodni padło 3276-3279 Polaków (ustalona, minimalna liczba ofiar). Ponadto zginęło co najmniej 10 Czechów, 292 Żydów, 119 Ukraińców, 17 Rosjan. Ustalono 79 sprawców zbrodni. W co najmniej 25 przypadkach napadów Ukraińcy udzielili Polakom pomocy. Spalonych zostało co najmniej 8 kościołów i 4 kaplice.

Zbrodnie głównie były dziełem UPA, wzmocnionej w marcu i kwietniu 1943 r. przez dezerterów z ukraińskiej policji, wspomaganej przez ukraińskich chłopów, samoobronę (SKW) i Służbę Bezpeky OUN-B. W niewielkim zakresie jako sprawców wskazuje się oddziały zbrojne melnykowców i bulbowców.

Ogółem nacjonaliści zniszczyli 62 osiedla polskie


Miejsca zbrodni i liczba ofiar

  • Krzemieniec - ofiarą nacjonalistów ukraińskich padło 15 Polaków, 130 Żydów, 1 Czech

gmina Bereżce


Zbrodnie w miejscowościach Ustalona (minimalna) liczba ofiar
Bereżce 3 Polaków
Boroczyk 7 Polaków
Chotówka 3 Polaków
Kokorów Nowy 13 Polaków
Komnatka 4 Polaków
Królewski Most 2 Polaków
Podolany 12 Polaków
Sapanów 1 Ukrainiec
majątek Szpikołosy 12 Polaków, 1 Ukrainiec
wieś Szpikołosy 14 Polaków


gmina Białozórka


Zbrodnie w miejscowościach Ustalona (minimalna) liczba ofiar
Białozórka 22 Polaków, 4 Ukraińców
Jankowce 1 Polak
Mołotków 19 Polaków
Oryszkowce 3 Polaków
futor Pozichowskiego 7 Polaków
Wanżułów 12 Polaków


gmina Dederkały


Zbrodnie w miejscowościach Ustalona (minimalna) liczba ofiar
Borki 77 Polaków
Bykowce 32 Polaków
Dederkały Małe Liczba ofiar nieznana
Dederkały Duże 21 Polaków, 4 Ukraińców
Dębina 40 Polaków
Medwedówka 8 Polaków
futor Michałówka 2 Polaków
wieś Michałówka 17 Polaków
Nowystaw 1 Ukrainiec
Obory 2 Polaków
Potutorów 20 Polaków
Radoszówka 50 Polaków
Sadki 33 Polaków, 1 Ukrainiec, 11 Rosjan
Sienkiewicze 1 Polak
Szkrobotówka 71 Polaków
Szumbar 1 Polak
Wołkowce 3 Polaków, 1 Ukrainiec
Zahajce Wielkie 5 Polaków
Zahorce 32 Polaków


gmina Katerburg


Zbrodnie w miejscowościach Ustalona (minimalna) liczba ofiar
majątek Cecyniówka 3-6 Polaków
wieś Cecyniówka 2 Polaków
Folwarki Duże 1 Polak
Horynka 1 Polak
Matwiejowce 25 Polaków
Okniny Duże 3 Polaków
Piszczatyńce 15 Polaków
Rybcza 3 Polaków
majątek Tetylkowce 5 Polaków
wieś Tetylkowce 1 Polak
Wilia 5 Polaków
Zarudzie 1 Polak


gmina Kołodno


Zbrodnie w miejscowościach Ustalona (minimalna) liczba ofiar
Babie 6-osobowa rodzina polsko-ukraińska
Czajczyńce 61 Polaków
Glińczuki 5 Polaków
Kochanówka 2-osobowa rodzina polsko-ukraińska
Kołodno 516 Polaków, 88 Ukraińców, 2 Rosjan
Musurowce 1 Polak
Piłsudy Liczba ofiar nieznana
Rzeszniówka 11 Polaków
Wola Wilsona 55 Polaków
Zarudzie 30 Polaków


gmina Łanowce


Zbrodnie w miejscowościach Ustalona (minimalna) liczba ofiar
Kozaczki 2 Polaków
Łanowce 11 Polaków, 60 Żydów


gmina Poczajów


Zbrodnie w miejscowościach Ustalona (minimalna) liczba ofiar
Budki 4 Polaków
Komarówka 1 Polak
Leduchów 1 Polak
Rostoki 2 Polaków


gmina Stary Oleksiniec


Zbrodnie w miejscowościach Ustalona (minimalna) liczba ofiar
Baszuki 3 Ukraińców
Młynowce 6 Polaków
Oleksiniec Stary 2 Polaków
Rydoml 3 Polaków
Usteczko 1 Polak


gmina Szumsk


Zbrodnie w miejscowościach Ustalona (minimalna) liczba ofiar
Androszówka 6 Polaków, 4-osobowa rodzina polsko-ukraińska
Bołożówka 6 Polaków, 5-osobowa rodzina polsko-ukraińska
Chodaki 5 Polaków
Drygany 6 Polaków
Dubrowa 31 Polaków
Hucisko Horodyskie 13 Polaków
Hucisko Pikulskie 23 Polaków
Huta Stara 59 Polaków
Iserna 26 Polaków
Janowe Hucisko 1 Polak
Kuty 67 Polaków
Kordyszów 1 Polak, 5 Rosjan
Kotiaczyn 20 Polaków
Krugolec 3 Czechów
Litowiszcze 16 Polaków
Malinów 8 Polaków
Marynki 2 Polaków
Obycze 3 Polaków
Przemorówka 18 Polaków
Rachmanów 32 Polaków
Sadki Małe 1 Polak
Suraż 47 Polaków
Szumsk 4 Polaków, 3 Ukraińców, 1 Czech
Waśkowce 8 Polaków
Załuże 35 Polaków


gmina Uhorsk


Zbrodnie w miejscowościach Ustalona (minimalna) liczba ofiar
Antonowce 9 Polaków, 1 Ukrainiec
Baszkowce 3 Czechów, liczba ofiar polskich nieznana
Białokrynica 1 Polak
Bielecka Dolina 1 Czech
Budki 1 Polak
Daniłówka 16 Polaków
Dębina 6 Polaków
Grabówka 2 Polaków
Huta Antonowiecka 50 Polaków
Iłowica Mała 7 Polaków
Hucisko Garnacarskie 17 Polaków
Hucisko Piaseczne 6 Polaków
Hucisko Stożeckie 3 Polaków
Laszówka 25 Polaków
Lisznia 4 Ukraińców
Ludwiszcze 10 Polaków
Majdan 12 Polaków
Moczanówka 4 Polaków
Moczary 18 Polaków
Mosty 14 Polaków
Piaseczna Huta Liczba ofiar nieznana
futor Rudnia 1 Polak
Sosnówka 2 Polaków, 1 Ukrainiec
Stożek 24 Polaków
Trzy Kopce 1 Polak
Tylawka 1 Czech
Uhorsk 1 Polak, 1 Ukrainiec
Wesołówka 9 Polaków
Zabara 75 Polaków
Zaleśce 20 Polaków
Żołobki 2 Polaków


gmina Wiśniowiec


Zbrodnie w miejscowościach Ustalona (minimalna) liczba ofiar
Bodaki 2 Polaków
Kinachowce 16 Polaków
Maniów 60 Polaków
Myszkowce 2 Polaków
Polany 70 Polaków
Wiśniowiec Nowy 308 Polaków, 100 Żydów
Wiśniowiec Stary 182 Polaków


gmina Wyszogródek


Zbrodnie w miejscowościach Ustalona (minimalna)liczba ofiar
Domaninka Duża 3 Polaków
Szyły 1 Polak
Wyszogródek 150 Polaków


Zbrodnie w nieustalonych miejscach


W nieustalonych miejscach powiatu krzemienieckiego zginęło również co najmniej 341 Polaków, 5 Ukraińców.


Kierownictwo terenowe OUN-B w powiecie krzemienieckim


Funkcja Imię, nazwisko i pseudonim Okres działalności
przewodniczący okręgu Andrij Kulisz "Hariaczyj" 1943
przewodniczący Frontu Ukraińskiej Rewolucji Tymisz Wosiuk "Jaworenko" 1942
drużynowy podziemnej bojówki OUN Danyło Korondynowycz 1944


Bibliografia

  • Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko: Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia: 1939–1945. Warszawa: von borowiecky, 2000. ISBN 8387689343.