49
48
49
Aleksander Węgierko

Aleksander Węgierko (ur. 1893, zm. 1941 lub 1942) – aktor i reżyser tetralny.

Urodził się w Warszawie jako syn Mieczysława, ogrodnika cmentarza żydowskiego przy ulicy Okopowej i Justyny z domu Ostblaum. Jego bratem był Jakub Węgierko, internista i diabetolog.

Zadebiutował w 1912 w Wilnie. Od przełomu lat 1913/1914 występował w Warszawie, głównie w Teatrze Polskim. Współzałożyciel (1939) i kierownik artystyczny Państwowego Teatru Polskiego Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w Grodnie. W lipcu 1940 Węgierko przyjechał do Białegostoku. Ciesząc się sporym autorytetem u władz radzieckich, zdobył fundusze i rozbudował gmach teatru. Wystawił między innymi: "Intrygę i miłość" Schillera, "Dożywocie" Fredry, "Pigmaliona" Shawa, "Pannę Maliczewską" Zapolskiej, "Wesele Figara". Po agresji hitlerowskiej na ZSRR moskiewski MChat apelował do Węgierki, by ewakuował się w głąb Rosji i zaczął grać i reżyserować na jego deskach. Węgierko odmówił, nie chciał zostawić zespołu.

Zginął w niewyjaśnionych okolicznościach. Najprawdopodobniej ukrywał się przez jakiś czas jako organista u proboszcza we wsi pod Białymstokiem. Kiedy robiło się coraz niebezpieczniej, proboszcz chcąc go ratować, postanowił wysłać Węgierkę furmanką gdzie indziej. Furmankę zatrzymało gestapo. Indagowany Węgierko załamał się i przyznał się, że jest Żydem. Gestapowcy natychmiast go aresztowali i wysłali do obozu koncentracyjnego, gdzie zginął rok później. Inna wersja mówi, że zginął w ruinach teatru.

Po wojnie Teatr Dramatyczny w Białymstoku otrzymał jego imię.


Bibliografia

  • Jan Jagielski, Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej 49/51. Z. 1, Kwatery przy Alei Głównej, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami: Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce, Warszawa 1996, ISBN 83-90-66296-5 s. 87