Jan Turlejski (ur. 1909 lub 1913, zm. 26 września 1941 koło Wiaźmy) – polski, białoruski i radziecki działacz komunistyczny, członek grupy inicjatywnej PPR, deputowany do Zgromadzenia Ludowego tzw. Zachodniej Białorusi (1939) i poseł do Rady Najwyższej ZSRR (1940–1941).

Z wykształcenia był inżynierem hutnictwa, pracował jako urzędnik. Już w okresie II Rzeczypospolitej działał w ruchu komunistycznym, najpierw w OMS "Życie" (od 1933), a później w KPP i KZMP.

Po październikowych "wyborach" z 1939 znalazł się wśród ponad 900 przedstawicieli ludowych, którzy mieli zadecydować o włączeniu tzw. Zachodniej Białorusi czyli polskich wschodnich ziem II RP w skład ZSRR na mocy paktu Ribbentrop-Mołotow. 13 grudnia 1939 mianowano go członkiem prezydium Powiatowego Komitetu Wykonawczego w Łomży. 24 marca 1940 kandydował w tzw. wyborach do Rady Najwyższej ZSRR, wybrano go wówczas deputowanym. Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej ewakuował się wraz z Armią Czerwoną na wschód, gdzie wszedł w 1941 w skład tzw. grupy inicjatywnej PPR, która miała za zadanie odbudować w Polsce zniszczony ruch komunistyczny i antypolski.

Zginął w katastrofie lotniczej w czasie próby przerzutu do Polski. Jego żoną była znana historyk Maria Turlejska W latach 1947-1948 była szefową Wydziału Historii Partii KC PPR; jej zadaniem było m.in. wprowadzenie takich zmian do programów nauczania historii, które wygodne były dla władz komunistycznych i które zacierały fakty dowodzące istnienie konfliktów w historii stosunków polsko-rosyjskich. Ściśle w tym czasie współpracowała z Władysławem Gomułką.

Bibliografia

1. Krzysztof Jasiewicz, Pierwsi po diable. Elity sowieckie w okupowanej Polsce 1939-1941, 2001, ISBN 83-88794-74-4
2. Józef Stanisław Mroczek, Zambrów: zarys dziejów, Ośrodek Badań Naukowych w Białymstoku, Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów, Białystok 1982, s. 133