OUN będący od samego powstania agenturą hitlerowską w Polsce, działał przez cały okres II RP przeciwko państwu polskiemu a jego czołowi działacze, płatni agenci niemieccy w Polsce tacy jak Bandera, Łebed, Szuchewycz i inni przygotowywali się do rozprawy z państwem polskim [od środka] czekając na dogodną okazję do wskrzeszenia oficjalnej rebelii. Taka okazja nadarzyła się 1 września po ataku niemieckim na Polskę [ druga po 17 września].

Po 10 września 1939, kiedy sytuacja Wojska Polskiego stała się niekorzystna, pod wpływem OUN, doszło do licznych ukraińskich dezercji i dywersji z szeregów wojsk polskich broniących się przed atakami niemieckimi. Akcje dywersyjne OUN były tłumione przez siły Wojska Polskiego, zwłaszcza po próbie opanowania Stryja przez grupy specjalne OUN w nocy z 12 na 13 września, mającej charakter rebelii. W dniach następnych doszło do podobnych wystąpień OUN w powiatach mieszanych narodowościowo, dywersje miały miejsce m. in. w Podhorcach, Borysławiu, Truskawcu, Mraźnicy, Żukotynie, Uryczu, w okolicach Mikołajowa i Żydaczowa. Niejednokrotnie celem OUN było przejęcie władzy w poszczególnych miejscowościach przed wkroczeniem wojsk sowieckich i niemieckich. Dochodziło także do rozbrajania polskich żołnierzy, a nawet do sporadycznych potyczek z cofającymi się oddziałami Wojska Polskiego i policji. Doszło mordowania polskiej ludności cywilnej, niszczenia polskich symboli narodowych, dewastacji urzędów państwowych itd.

Przeciwko działaniom dywersyjnym Polacy wysłali duże siły policji oraz wojska. Stłumiono w ten sposób wystąpienia ukraińskie w Mikołajewie i Żydaczowie, po stoczeniu zaciętych walk. Na tle walk między OUN i polskimi siłami wojskowymi dochodziło do mordowania polskiej ludności cywilnej, w licznych akcjach brali także członkowie OUN, część miejscowej ludności, a także bojówki komunistyczne i margines społeczny, m. in. we wsi Koniuchy i Potutory zginęło łącznie ok. 100 Polaków, a w Kolonii Jakubowice spalono 57 zagród i zamordowano ok. 20 Polaków. We wsi Sławentyn w powiecie Podhajce zabito dalszych 85 osób. Szczególne nasilenie akcji ukraińskich akcji przeciwko Polakom miało miejsce w powiatach Brzeżany i Podhajce. Ogółem w akcjach przeciwko polskiej ludności cywilnej we wrześniu i pażdzierniku 1939 zginęło ok. 2000 Polaków w Galicji Wschodniej i około 1000 na Wołyniu.

Ogółem, w akcjach dywersyjnych prowadzonych przez oddziały OUN, w dniach pomiędzy 29 sierpnia a 23 września 1939, wzięło udział ok. 8000 osób, w większości członków grup militarnych OUN. Akcje te objęły 183 miejscowości polskie.

Głównym celem rebelii OUN było wsparcie nacierającej na Polskę armii hitlerowskiej poprzez –dezercje wojskowe, sabotaż, dywersję, wiązanie od wewnątrz, znacznych polskich sił, wojska i policji skierowanych do tłumienia rebelii, co znacznie osłabiało zewnętrzną siłę obronną Polski. Podobnie zachowywał się tez OUN po 17 września, po ataku sowieckim na Polskę. Drugim celem OUN było przejecie siłą władzy na terenach polskich, przed wkroczeniem wojsk niemieckich i sowieckich, które połączone było z mordowaniem Polaków, niszczeniem symboli polskiej państwowości oraz grabieżą polskiego majątku narodowego.

Mapa Małopolski Wschodniej - szkic

Mapa Małopolski Wschodniej