Linia Mołotowa - pas radzieckich umocnień ciągnących się wzdłuż granicy z III Rzeszą, wytyczonej po podziale Polski, dokonanym przez okupantów w 1939 r. na mocy paktu Ribbentrop-Mołotow.

Rezultatem sowieckiej agresji na Polskę było przesunięcie granic Związku Radzieckiego na zachód. Musiała zostać zmieniona koncepcja obrony terytorium. Dotychczasowy system działań obronnych opierał się na tzw. Linii Stalina. Był to pas fortyfikacji ciągnący się wzdłuż poprzednich granic, od Karelii do Morza Czarnego. Ze względu na długość tej granicy system opierał się na oddzielonych od siebie rejonach umocnionych, osłaniających główne kierunki operacyjne. Pomiędzy nimi znajdowały się duże nie umocnione tereny. Do prac projektowych nad umocnieniem nowej granicy przystąpiono już w październiku 1939.

Stalin wybrał koncepcję budowy umocnień bezpośrednio w pasie granicznym, z wykorzystaniem przeszkód naturalnych (w szczególności rzeki Bug). W trakcie budowy kilkakrotnie zmieniały się koncepcje założeń operacyjnych Armii Czerwonej. Powodowało to korekty przebiegu linii umocnień i zmiany nasilenia prac na poszczególnych odcinkach. Ostatecznie linia żelbetowych i pancernych fortyfikacji stałych uzupełnionych o fortyfikacje polowe miała ciągnąć się od Bałtyku w okolicach Połągi na Litwie, aż za Przemyśl na południu.

Założenia umocnień opierały się na Rejonach Umocnionych (RU, po rosyjsku UR czyli Ukrieplionnyj Rajon) obejmujących front o długości 80 do 100 km. Takich RU było 13. Pierwszą linią obrony RU były umocnienia polowe nazywane pasem przesłaniania. W odległości od kilku do kilkunastu kilometrów w głąb, znajdowały się tzw. węzły obrony składające się z sieci schronów bojowych przeznaczonych dla artylerii i karabinów maszynowych. W RU znajdowało się 3 do 5 węzłów obrony obsadzonych w założeniu przez batalion załogi stałej każdy. Takie batalionowe węzły obrony miały być podstawą działań wojennych. Posiadały naokoło system przeszkód przeciwpiechotnych i zapór przeciwpancernych. W węźle obrony znajdowało się 3 do 5 kompanijnych punktów oporu składających się z kilku, blisko siebie położonych i osłaniających się nawzajem schronów bojowych.

Rejony Umocnione Linii Mołotowa

1. Telszewski Rejon Umocniony
2. Szawelski Rejon Umocniony
3. Kowieński Rejon Umocniony
4. Olicki Rejon Umocniony
5. Grodzieński Rejon Umocniony
6. Osowiecki Rejon Umocniony
7. Zambrowski Rejon Umocniony
8. Brzeski Rejon Umocniony
9. Kowelski Rejon Umocniony
10. Włodzimiersko-Wołyński Rejon Umocniony
11. Strumiłowski Rejon Umocniony
12. Rawsko-Ruski Rejon Umocniony
13. Przemyski Rejon Umocniony

Linia Mołotowa miała pomóc zatrzymać atak nieprzyjaciela na czas potrzebny do przeprowadzenia mobilizacji, a następnie miała służyć jako wsparcie działań zaczepnych własnych wojsk. Ponadto miała podzielić trwale Polskę na połowę tak aby nie mogła się odrodzić już nigdy Polska na terenach za Linią Mołotowa, która biegła właśnie przez środek II RP zgodnie z paktami rozbiorowymi [pakt Ribbentrop-Mołotow oraz pakt Hitler-Stalin]. Zadania te tak z punktu wojskowego jak i politycznego nie zostały wykonane. W dzisiejszych granicach Polski znajdują się w całości lub częściowo obiekty sześciu RU (Grodzieński, Osowiecki, Zambrowski, Brzeski, Rawsko-Ruski, Przemyski). Stanowią ciekawe pomniki architektury wojskowej oraz lokalne atrakcje turystyczne.