Stanisław Kopański

Stanisław Kopański (ur. 19 maja 1895 w Petersburgu, zm. 23 marca 1976 w Londynie) – inżynier, generał dywizji Wojska Polskiego.

W młodości studiował w Technicznym Instytucie Dróg i Komunikacji w rodzinnym Petersburgu. W czasie I wojny światowej służył w armii rosyjskiej. W 1917 ukończył oficerską szkołę artylerii. Walczył na froncie w baterii konnej 2 Dywizji Konnej. Od listopada 1917 roku służył w I Korpusie Polskim w Bobrujsku. Od listopada 1918 w Wojsku Polskim.

Po zakończeniu wojny podjął studia na Politechnice Warszawskiej, które przerwał w listopadzie 1918 roku i wyruszył jako żołnierz ochotnik na front pod Lwowem. Uczestnik wyprawy wileńskiej (gdzie stracił oko) i wojny polsko-bolszewickiej w stopniu kapitana.

Po zakończeniu działań wojennych wrócił na Politechnikę i w 1923 roku uzyskał tytuł inżyniera dróg i mostów. W kwietniu 1924 roku ponownie w wojsku. W stopniu majora w latach 1924—1927 był wykładowcą balistyki w Oficerskiej Szkole Artylerii w Toruniu.

W latach 1927—1929 studiował razem z majorem kawalerii Stanisławem I Chmielowskim we francuskiej Wyższej Szkole Wojennej (École Supérieure de Guerre). Po powrocie z Paryża, od 7 stycznia do 7 kwietnia 1930 odbył praktykę w Oddziale III Operacyjnym Sztabu Głównego WP.

Od maja 1930 przez dwa lata był dowódcą dywizjonu w 6 Pułku Artylerii Ciężkiej we Lwowie. W stopniu podpułkownika wraca do Oddziału Operacyjnego SG WP na stanowisko kierownika samodzielnego referatu. Na początku 1935 został mianowany zastępcą dowódcy Broni Pancernych M.S.Wojsk. Od 25 maja 1937 do marca 1939 dowodził 1 Pułkiem Artylerii Motorowej w Stryju. W między czasie, we wrześniu i październiku 1938, uczestniczył w zajęciu Zaolzia, a od października 1938 do marca 1939 był słuchaczem kursu doskonalącego dla oficerów dyplomowanych przy Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie.

13 marca 1939 gen. bryg. Wacław Stachiewicz powołał go na stanowisko szefa Oddziału III Operacyjnego SG WP. Tam rozpoczyna o wiele spóźnione prace nad planem obronnym państwa. Funkcję tę pełnił również podczas wojny obronnej 1939 w Sztabie Naczelnego Wodza.

We wrześniu 1939 na stanowisku szefa Oddziału Operacyjnego Sztabu Naczelnego Wodza.

Po klęsce wrześniowej przedostał się na zachód. W Armii Polskiej we Francji był początkowo dowódcą Broni Pancernych.

2 kwietnia 1940 został wyznaczony przez Naczelnego Wodza, gen. Władysława Sikorskiego na dowódcę Brygady Strzelców Karpackich, formowanej w Syrii, w ramach francuskiej Armii Lewantu.

Po kapitulacji Francji mimo próby internowania Brygady, zdołał przeprowadzić zwarty oddział do Palestyny pod dowództwo brytyjskie. 6 września 1940 mianowany został generałem brygady.

Pod jego dowództwem brygada uczestniczyła w kampaniach północno-afrykańskich 1941—1942 (Tobruk, Bardia, El Gazala) zyskując uznanie sprzymierzonych.

Po reorganizacji brygady w 1942 stanął na czele 3 Dywizji Strzelców Karpackich.

W roku 1943, w następstwie katastrofy gibraltarskiej, przejął funkcję szefa Sztabu Naczelnego Wodza i pełnił ją do 1947.

Po zakończeniu wojny był głównym inspektorem Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Należał do kierowniczej grupy generałów pozostających na emigracji.

26 września 1946 władze komunistyczne PRL pozbawiły go obywatelstwa polskiego.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Walecznych – dwukrotnie
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami

Publikacje

Autor artykułów w czasopismach fachowych, głównie w „Bellonie”, oraz dwóch tomów wspomnień:

• Wspomnienie wojenne 1939-1945 , Londyn 1961
• Moja służba w Wojsku Polskim 1917-1939 , Londyn 1965

Bibliografia

• Stanisław Kopański: Wspomnienia wojenne 1939-1945, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1990, ISBN 83-11-07819-X, s. 19, 34.
• Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione, s. 43.