Winston Churchill, Franklin D. Roosevelt i Józef Stalin w Jałcie (ostatni autorzy IV rozbioru Polski).

Konferencja jałtańska (od 4 do 11 lutego 1945), zwana także krymską – spotkanie przywódców koalicji antyhitlerowskiej (tzw. wielkiej trójki): prezydenta USA Franklina Delano Roosevelta, premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla i przywódcy ZSRR Józefa Stalina.

Była to jedna z konferencji wielkiej trójki, miała miejsce po konferencji teherańskiej (listopad-grudzień 1943) a przed konferencją poczdamską (lipiec-sierpień 1945). Wielka trójka odbyła wiele konferencji, jednak na konferencjach teherańskiej, jałtańskiej oraz poczdamskiej zapadły decyzje najwyższej wagi.

Odbyła się w pałacu Potockich w Liwadii, leżącej pod Jałtą na Krymie. Miała decydujące znaczenie dla powojennego kształtu Europy.

Decyzje

• Na konferencji rozstrzygnięto sprawę Niemiec: siły każdego z trzech mocarstw będą okupowały wyznaczone na konferencji strefy Niemiec. Zgodnie z tym planem przewidziano utworzenie skoordynowanej administracji i kontroli za pośrednictwem Centralnej Komisji Kontroli, złożonej z naczelnych dowódców trzech mocarstw.
• Polska utraciła Kresy Wschodnie na rzecz Związku Radzieckiego, zgodnie z paktem Ribbentrop-Mołotow oraz paktem Hitler-Stalin.
• Związek Radziecki otrzymał "zwierzchnictwo" nad Polską i jedną trzecią Niemiec (m.in. Turyngią, Saksonią, Meklemburgią, Brandenburgią i Pomorzem Przednim).
• Ustalono rekompensatę dla Polski w postaci dotychczasowych ziem niemieckich: Pomorza Zachodniego, Prus Wschodnich i Śląska ale bez infrastruktury i majątku ruchomego który to prawie w całości Armia Czerwona zdemontowała i wywiozła w głąb ZSRR.
• ZSRR otrzymał rejon Królewca w zamian za zwrot Polsce Białegostoku który zgodnie z paktem Ribbentrop-Mołotow miał otrzymać ZSRR.
• Podjęto decyzje o transferze ludności pomiędzy państwami (m.in. przymusowe wysiedlenie Polaków za Buga na nowe puste ziemie zachodnie.)
• Mocarstwa zgodziły się na utworzenie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej urzędującego w Warszawie, który zobowiązany został do przeprowadzenia wolnych, nieskrępowanych wyborów na zasadzie powszechnego głosowania. USA i Wlk.Brytania wiedziały że wybory będą sfałszowane ale przymknęły na to oko aby nie drażnić Stalina.
• Konferencja ta była faktycznie dla Polski "Konferencją rozbiorową" pieczętującą IV rozbiór Polski z 1939 roku, dokonany przez III Rzeszę Niemiecką i ZSRR.
• Polska jako jedyny członek koalicji antyhitlerowskiej stracił 52% swoich terytoriów na rzecz dawnego sojusznika Hitlera czyli ZSRR.