Freikorps Ebbinghaus, zwany także batalionem Ebbinghaus – niemiecka jednostka dywersyjna biorąca udział w walkach na Górnym Śląsku w pierwszych dniach września 1939r. Jednostka wzorowała się na freikorpsach – pruskich jednostkach samoobrony z czasów wojen napoleońskich. Jej nazwa pochodzi od fikcyjnego nazwiska dowódcy – kapitana Ebbinghaus. Pod tym pseudonimem krył się kapitan Theodor von Hippel.

W ramach operacji Tannenberg członkowie Freikorpsu i innych jednostek dywersyjnych wraz z "pospolitym ruszeniem" – grupami żądnych walki mieszkańców okolicy, przekroczyli granicę polsko-niemiecką 1 września 1939 r. o godz. 3 nad ranem, ponad półtorej godziny przed rozpoczęciem działań bojowych przez regularne jednostki Wehrmachtu. Ubrani byli po cywilnemu, nosili jedynie specjalne odróżniające opaski. Ich zadaniem było atakowanie posterunków straży granicznej i jednostek wojskowych, przejmowanie kontroli nad małymi miejscowościami i zakładami przemysłowymi w okręgu przemysłowym.

Zadań tych nie zrealizowano, a jednostki poniosły ciężkie straty. Najbardziej spektakularną klęską Freikorpsu była próba przejęcia kopalni Michał w Michałkowicach. 2 września 1939 r. 200 Niemców pod dowództwem obersturmbannführera SA Wilhelma Pisarskiego starło się z członkami polskiej samoobrony, rekrutującymi się z dawnych powstańców śląskich. Atak odparto, a kilkudziesięciu napastników razem z Pisarskim zginęło. Podobną klęską zakończyła się próba zajęcia Chorzowa.

3 i 4 września członkowie Freikorpsu wspomagali regularne jednostki Wehrmachtu i Grenzschutzu w zajmowaniu śląskich miast. Freikorps uczestniczył także w walkach pod wieżą spadochronową w Katowicach.

Po zajęciu Górnego Śląska członków Freikorpsu przeznaczono do prac pomocniczych, pilnowali m.in. mostów przed atakiem ze strony polskich partyzantów. Pod koniec września 1939 jednostkę rozwiązano, a większość członków wcielono do regularnych jednostek armii.

Na bazie Freikorpsu Ebbinghaus powstali "Brandenburger" (pol. Brandenburczycy) – słynna niemiecka jednostka dywersyjna, która działała do samego końca wojny.

Członkowie Freikorps Ebbinghaus są odpowiedzialni za egzekucje kilkuset Polaków, które miały miejsce w miastach Górnego Śląska po zajęciu ich przez Niemców a w Katowicach rozstrzelano kilkuset harcerzy, powstańców śląskich i innych osób cywilnych, które stawiały opór wkraczającym jednostkom Wehrmachtu (część pochowano na cmentarzu w Panewnikach i lasach panewnickach)