(ur. 4 grudnia 1882 roku w Warszawie, zm. 27 lutego 1968 roku w Moskwie) – żydowska komunistka, nauczycielka, żona Feliksa Dzierżyńskiego, kolaborantka sowiecka. Zdrajczyni Polski.

Zofia Dzierżyńska z mężem Feliksem i synem.

Od 1904 roku związana z Socjaldemokracją Królestwa Polski i Litwy. Aresztowana za działalność partyjną w 1906 i ponownie w 1909, została wydalona ad­mi­ni­stra­cyj­nie z granic Imperium. Jako aktywna działaczka SDKPiL poznała, a nas­tęp­nie poś­lu­bi­ła Feliksa Dzier­żyń­skie­go. Ślub odbył się w Krakowie 10 listopada 1910 roku w kościele św. Mikołaja. Z ich związku 23 czerwca 1911 roku przyszedł na świat jedyny syn Jan. Zofia Muszkat urodziła go będąc w więzieniu. Następnie w wyniku represji caratu wobec jej męża została wraz z synem zesłana na Syberię do guberni irkuckiej.

Od września 1918 do lutego 1919 była sekretarzem radcy misji sowieckiej w Bernie, następnie wyjechała do Moskwy, gdzie pozostawała aż do śmierci. W latach 1919-20 pracowała w różnych biurach sowieckich ds. polskich, które zajmowały się ewentualnym przejęciem władzy w Polsce przez komunistów.

Po klęsce wojsk sowieckich w Polsce w 1920 r. została kierowniczką polskojęzycznej szkoły im. Róży Luksemburg w Moskwie (do 1922), a w 1923-24 wykładała w Komunistycznym Uniwersytecie Mniejszości Narodowych Zachodu w Moskwie. W latach 1924-28 sekretarz Biura Polskiego Komitetu Centralnego Rosyjskiej Komunistycznej Partii (bolszewików). Jednocześnie była członkiem redakcji pisma Ku nowej szkole, a następnie Trybuny Radzieckiej (1927-37) i Kultury Mas (1929). W latach 1928-34 pracownik naukowy Instytutu Lenina. Od 1937 redaktor odpowiedzialny w polskich sekcjach Towarzystwa Wydawniczego Robotników Zagranicznych w ZSRR, później w Państwowym Wydawnictwie Literatury. W językach obcych pod jej redakcją wydano 7 tomów Dzieł wybranych Włodzimierza Lenina. W latach 1939-43 pracowała w Komitecie Wykonawczym Międzynarodówki Komunistycznej, zajmując się sprawami polskimi, a po jej rozwiązaniu w KC WKP(b).

W 1941 władze sowieckie mianowały ją kierownikiem polskojęzycznej rozgłośni propagandowej im. T. Kościuszki i swoim agentem w Centralnym Biurze Komunistów Polskich w ZSRR.

W 1946 roku przeszła na emeryturę. Trzykrotnie odznaczona Orderem Lenina, a w 1955 r. polskim Orderem Sztandaru Pracy I kl.

Do Polski komunistycznej nie wróciła, ale odwiedziła ją trzykrotnie, jako oficjalny gość reżimu komunistycznego: w 1948 - (z okazji powstania PZPR), w 1950 (sprowadzenie prochów J. Marchlewskiego z Moskwy do Warszawy) i 1951 (obchody 25-lecia śmierci jej męża Feliksa Dzierżyńskiego).

W 1969 wydano w tłumaczeniu na język polski jej wspomnienia zatytułowane "Lata wielkich bojów", (opublikowane przez oficynę Książka i Wiedza w 1969 r.).

Zmarła jako zasłużona działaczka komunistyczna przeżywszy o 42 lata swojego małżonka.