404
404
403
405
Bój pod Pęcicami

Bój pod Pęcicami - walka stoczona 2 sierpnia 1944 przez jednostki wojskowe Armii Krajowej należące do IV obwodu "Ochota" z wojskiem niemieckim w okresie powstania warszawskiego.

W nocy z 1 na 2 sierpnia większość oddziałów wojskowych obwodu Ochota pod dowództwem ppłk Mieczysława Sokołowskiego ps. "Grzymała" rozpoczęło wycofywanie się z Ochoty w kierunku Lasów Sękocińskich i Lasów Chojnowskich. 2 sierpnia o godzinie 5:00 zgrupowanie skierowało się z rejonu wsi Reguły przez Pęcice w kierunku lasów. W budynku dworu w Pęcicach stacjonowały oddziały wojska niemieckiego. Odległość z Reguł do Pęcic wynosiła ok. 2 km. Warunki terenowe marszu oddziałów powstańczych, z operacyjnego punktu widzenia, były niekorzystne. Należało pokonać ok. 1 km. polnej drogi wiodącej stokiem ku Pęcicom, a następnie kolejny odcinek o długości ok. 1 km. prowadzący przez groblę wzdłuż szerokiej, miejscami podmokłej, łąki. Nieprzyjaciel miał dogodne warunki do obserwacji i ostrzału zbliżających się polskich oddziałów. W chwili gdy oddziały powstańcze znajdowały się na grobli, od strony Pęcic pojawiły się samochody z wojskiem niemieckim. Wywiązała się potyczka, której wynik był korzystny dla powstańców. Odgłosy walki zaalarmowały jednak oddziały niemieckie stacjonujące w pęcickim dworze. Do walki włączyły się również posiłki SS, dwa czołgi oraz samolot rozpoznawczy. Dobrze usytuowane i wstrzelane jednostki niemieckie raziły celnym ogniem broni maszynowej kolumnę wojsk powstańczych, która podzieliła się na dwie części: trzy bataliony harcerskie nacierające po lewej stronie drogi i wiążące główne siły nieprzyjaciela, oraz główne siły zgrupowania, które pod osłoną natarcia obeszły Pęcice z prawej strony.

Oddziały nacierające bezpośrednio na Pęcice poniosły duże straty w zabitych i wziętych do niewoli. 31 powstańców poległo, liczba rannych była zbliżona . 67 powstańców, w większości rannych, zostało pochwyconych. Siedmiu jeńców polskich oszczędzono na skutek wstawiennictwa jednego z rannych oficerów niemieckich. Pozostałych 60 powstańców, w tym 5 kobiet, poddano torturom i rozstrzelano 2 sierpnia 1944 roku około godziny 18 w cegielni w Pęcicach. Z około 500 osób, które zebrały się w okolicach Pęcic, przez zaporę niemiecką przebiło się około 300. Grupa ta dotarła do Lasów Sękocińskich, a następnie do Lasów Chojnowskich. Po przeformowaniu i dozbrojeniu oddziały te ruszyły w nocy z 18 na 19 sierpnia na pomoc walczącej Warszawie.


Pamięć

W kwietniu 1946 dokonano ekshumacji szczątków 91 poległych i pomordowanych, z których zidentyfikowano na miejscu 51 osób, a w późniejszym okresie - dalsze 21 osób. 19 osób pozostało niezidentyfikowanych. Wszystkie szczątki złożono we wspólnej mogile na terenie parku pęcickiego. Ze składek rodzin poległych i pomordowanych, a także ofiarności społeczeństwa i dotacji Jana Mazurkiewicza "Radosława" wybudowano na mogile pomnik-mauzoleum.

Od 1967 roku Oddział Stołeczny PTTK im. A. Janowskiego i Klub PTTK Varsovia organizują Rajd Turystyczno-Krajoznawczy "Po kamienistej drodze" poświęcony pamięci uczestników boju, w trakcie którego m.in. odbywa się apel poległych oraz składanie wieńców na mogile powstańczej. Od 2004 roku organizowany jest także, w innym terminie, rajd młodzieży szkolnej.