3629
2959
Tewje Bielski
Tewje Bielski

Tewje Bielski aka Tuwia Bielski i Anatol Bielski (ur. 8 maja 1906 w Stankiewiczach koło Nowogródka, zm. 1987 w Nowym Jorku) – Żyd, twórca (wraz z trójką braci) i dowódca żydowskiego oddziału partyzanckiego w lasach Puszczy Nalibockiej podczas II wojny światowej odpowiedzialnego za rzeź na Polakach w miasteczku Naliboki w powiecie Stołpce, województwo nowogrodzkie. Dnia 8 maja 1943 roku o świcie 128 polskich mieszkańców tego miasteczka zostało wymordowanych.

Tewje Bielski był synem młynarza, urodził się jako jedno z dwunastu dzieci Dawida i Bejli Bielskich. Był obywatelem polskim, władał językiem polskim i jidysz. Wraz z ojcem i braćmi zajmował się także przemytem.

W latach 1927-1929 służył w 30 Pułku Strzelców Kaniowskich Wojska Polskiego, uzyskując stopień kaprala. Po powrocie z wojska ożenił się dla pieniędzy i wraz z żoną zamieszkał w Subotnikach, gdzie wspólnie prowadzili sklep. Po wybuchu II wojny światowej i wkroczeniu Armii Czerwonej na ziemie polskie porzucił handel, opuścił rodzinę i zamieszkał w Lidzie, gdzie podjął pracę jako pomocnik księgarza. Po agresji III Rzeszy na Związek Radziecki został powołany do Armii Czerwonej, z której wkrótce zdezerterował, by wraz z kolejną żoną powrócić do rodzinnej miejscowości.

Uciekając przed gettem wraz z dwójką braci – Asaelem i Zusem – utworzył w Puszczy Nalibockiej żydowski oddział partyzancki zwany Otriada Bielskich. Pod jego dowództwem oddział osiągnął liczebność prawie 1200 ludzi, w tym wiele kobiet i dzieci. Zgrupowanie braci Bielskich zasilali głównie żydowscy uciekinierzy z likwidowanych okolicznych gett. W partyzanckim obozie, zwanym Jerozolimą, panowały trudne warunki bytowe. Początkowo oddział był samodzielny, od końca 1942 działał zaś pod komendą sowiecką a od grudnia 1943 brał także udział w walkach partyzantki radzieckiej z Zgrupowaniem Stołpce Okręgu Nowogródek AK.

Po zajęciu Białorusi przez wojska radzieckie w lipcu 1944, Tewje Bielski rozpuścił oddział i powrócił do Lidy, gdzie zatrudnił się w charakterze elektryka. W grudniu 1944 wyjechał do Wilna, gdzie udało mu się zdobyć fałszywe dokumenty pozwalające na podróż wraz z rodziną do Palestyny. Po przybyciu do Tel Awiwu otworzył sklep z artykułami spożywczymi. Jako ochotnik wziął udział pierwszej wojnie izraelsko-arabskiej. W 1955 wyjechał do Nowego Jorku, gdzie został taksówkarzem. Zmarł tamże w wieku 81 lat; pochowany został na cmentarzu Har HaMenuhot w Jerozolimie.

20 marca 2001, na wniosek Kongresu Polonii Kanadyjskiej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Łodzi rozpoczęła śledztwo w sprawie zbrodni w Nalibokach.

Na kanwie historii oddziału partyzantów Bielskiego oparto scenariusz filmu fabularnego Opór (2008) w reżyserii Edwarda Zwicka. W rolę Tewjego Bielskiego wcielił się brytyjski aktor Daniel Craig. Historia opowiedziana w filmie jest jednak w dużej mierze nieprawdziwa i ubarwiona. W rzeczywistości oddziały Bielskiego nigdy nie atakowały czołgów. Pominięto również zbrodnie Tewje Bielskiego i jego alkoholizm oraz molestowanie seksualne młodych kobiet.