59
61
60
Eugeniusz Baziak
Eugeniusz Baziak

Eugeniusz Baziak (ur. 8 marca 1890 w Tarnopolu, zm. 15 czerwca 1962 w Warszawie) - arcybiskup metropolita lwowski i krakowski.


  • Urodzony w rodzinie urzędnika sądowego.
  • Szkoła powszechna i średnia w Tarnopolu.
  • 1908 - matura, studia w Seminarium Duchownym i Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Lwowskiego.
  • 1912 - święcenia kapłańskie w Przemyślanach z rąk bpa Władysława Bandurskiego.
  • 1912 - 1919 - duszpasterz w Żółkwi i Tarnopolu.
  • 1917 - w czasie I wojny światowej służba wojskowa w armii austriackiej (pełnił funkcję kapelana). W trakcie opieki nad chorymi żołnierzami zachorował na tyfus plamisty.
  • 1919 - 1924 - prefekt, od 1924 wicerektor Seminarium Duchownego.
  • 1931 - 1934 - proboszcz Kolegiaty w Stanisławowie, dziekan stanisławowski, kanonik honorowy Kapituły Metropolitalnej we Lwowie, protonotariusz apostolski.
  • 15 września 1933 mianowany sufraganem lwowskim przez papieża Piusa XI.
  • 1933 - 1939 - rektor Seminarium Duchownego, kustosz Kapituły.
  • w końcu października 1939 okupacyjne władze radzieckie zlikwidowały we Lwowie Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jana Kazimierza, a w grudniu Seminarium Duchowne. W zastępstwie bardzo schorowanego abpa Bolesława Twardowskiego prowadził działania zmierzające do zapewnienia ciągłości prac seminarium, a także udzielał święceń kapłańskich. Na skutek ciągłych brutalnych prześladowań i szykan okupantów abpa Bolesława Twardowskiego i jego współpracowników w Kurii Metropolitalnej usunięto z rezydencji arcybiskupiej. Zarówno on sam, jak i jego najbliższy współpracownik i zastępca, bp Eugeniusz Baziak, byli zmuszeni kilkakrotnie zmieniać miejsca pobytu, cierpiąc liczne udręki i uciążliwości codziennego bytowania oraz różne niedogodności swej dalszej, nieprzerwanej mimo tego pracy kościelno-organizacyjnej i duszpasterskiej. Towarzyszyła temu organizowana przez Kościół lwowski akcja pomocy charytatywnej dla dziesiątków tysięcy wywiezionych zbrodniczo w głąb ZSRR Polaków, i dla miejscowej ludności.
  • 26 kwietnia 1944 mianowany arcybiskupem tytularnym Pariany i koadiutorem abpa Bolesława Twardowskiego z prawem następstwa.
  • 22 listopada 1944 metropolita lwowski.
  • Od 1945 pod przymusem sprowadzany przez władze radzieckie na całonocne przesłuchania, które miały na celu zmuszenie go do opuszczenia Lwowa na zawsze. Przez długi czas nie poddawał się radzieckim urzędnikom, jednak w chwili, kiedy sytuacja kościoła we Lwowie stała się beznadziejna, podjął decyzję ekspatriacji Seminarium Duchownego i agend kurii metropolitalnej wraz z jej archiwum do Polski w jej nowych granicach. Swoją ostatnią Mszę świętą pontyfikalną odprawił w archikatedrze lwowskiej w niedzielę wielkanocną 1946. 26 kwietnia 1946 opuścił na zawsze Lwów, osiadając w sierpniu 1946 w Lubaczowie.
  • 23 marca 1951 - koadiutor kard. Adama Stefana Sapiehy w Krakowie (z zachowaniem dotychczasowych funkcji).
  • grudzień 1952 - internowany przez władze komunistyczne, a potem aresztowany i uwięziony w Krakowie.
  • 1953 - zwolniony ze względu na zły stan zdrowia, ale wydalony poza granice archidiecezji krakowskiej i części archidiecezji lwowskiej z siedzibą w Lubaczowie.
  • 1956 - powrócił do Krakowa.
  • 28 września 1958 konsekrował na bpa Karola Wojtyłę.
  • 3 marca 1962 - arcybiskup metropolita krakowski oraz administrator apostolski archidiecezji we Lwowie.
  • 15 czerwca 1962 zmarł na atak serca w Warszawie w Domu Katolickim Roma podczas pobytu na konferencji Episkopatu Polski, pochowany w Katedrze Wawelskiej (uroczystościom pogrzebowym przewodził bp Karol Wojtyła jego następca, późniejszy papież Jan Paweł II).

Archiwum Arcybiskupa Eugeniusza Baziaka

Archiwum Arcybiskupa Eugeniusza Baziaka - to archiwum kościelne znajdujące się w Krakowie, powstałe z przeniesienia materiałów archiwalnych z terenu archidiecezji lwowskiej do Polski, po zakończeniu II wojny światowej.

Materiał aktowy narastał od chwili powołania w 1375 arcybiskupstwa w Haliczu i przeniesienia go w 1412 do Lwowa oraz powołania w 1429 kapituły metropolitalnej. W latach 1789-1925 do archidiecezji lwowskiej należała również Bukowina. Po II wojnie światowej w granicach Polski znalazła się niewielka część dawnej Archidiecezji Lwowskiej, która nosiła nazwę Administratury Apostolskiej w Lubaczowie. W 1992 weszła ona w skład nowo utworzonej diecezji zamojskolubaczowskiej.

W latach 1930-1931 zasoby kurii arcybiskupiej we Lwowie uporządkował Stanisław Zajączkowski. W tym też czasie w Archiwum gromadzono archiwalia parafialne powstałe przed 1800. Do Archiwum Kapituły Metropolitalnej we Lwowie nie włączono Archiwum Archidiecezjalnego. Obecnie to ostatnie Archiwum stanowi część Państwowego Archiwum Historycznego we Lwowie. Do 1939 Archiwum Kurii mieściło się w pałacu biskupim, przy ul. Czarnieckiego 22 we Lwowie. Akta personalne zostały zniszczone w pierwszych dniach września 1939. Akta metrykalne przejęły w 1939 władze radzieckie.

W październiku 1945 zasoby Archiwum Archidiecezjalnego oraz archiwum i biblioteki Seminarium Duchownego we Lwowie zostały przewiezione do Krakowa, Tarnowa i Kalwarii Zebrzydowskiej. W lata pięćdziesiątych XX w., z inicjatywy arcybiskupa Eugeniusza Baziaka i ks. Mariana Rechowicza akta przewieziono do Lublina i złożono w gmachu Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Po ukończeniu w 1978 budowy budynku kurii biskupiej w Lubaczowie zaczęto tam gromadzić wszystkie akta. W połowie 1995 Archiwum przewieziono do Krakowa, gdzie są przechowywane w budynku przy ul. Kanoniczej 13.


Zasób Archiwum

  • akta konsystorskie - dokumenty pergaminowe, księgi konsystorskie, akta wizytacyjne (XVIXIX w.), registratura konsystorska (od 1787), varia
  • archiwa parafialne (XVII-XX w.) - zespoły szczątkowe ok. czterystu archiwów
  • księgi metrykalne (XVI-XX w.)
  • archiwum zarządu dóbr arcybiskupich (XIX-XX w.) - zespół szczątkowy
  • archiwum sądu kościelnego
  • szczątkowe archiwalia Kapituły Metropolitalnej we Lwowie (XVIII-XX w.)
  • archiwum Seminarium Duchownego we Lwowie i Kalwarii Zebrzydowskiej (XVIII-XX w.)
  • szczątkowe akta niektórych zakonów (XVIII-XX w.)

Cześć zespołu archiwalnego zmikrofilmowano - Janusz Kania, Katalog mikrofilmów Ośrodka ABMK KUL. Nr 5. Losy, struktura i katalog zasobu Archiwum Archidiecezji Lwowskiej Obrządku Łacińskiego w , "Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne", t. 51, 1985, s. 46-104

http://lwow.home.pl/naszdziennik/baziak.html