Józef Kaczoruk

Józef Kaczoruk ps. "Kiwi", "Ryszard" (ur. 14 marca 1915, zm. 30 kwietnia 1994) – podporucznik Armii Krajowej, dowódca kompanii Armii Krajowej "Wiklina".

Przed II wojną światową był podoficerem zawodowym Korpusu Ochrony Pogranicza w Wilnie. Podczas polskiej wojny obronnej 1939 walczył z sowietami i został ranny. Aresztowany, zesłany do Rosji uciekł z transportu. Po powrocie w rodzinne strony (ziemia zamojska) działał czynnie w ZWZ (od 1940). Po powstaniu Armii Krajowej kierował oddziałem "Wiklina", prowadzącym działania zbrojne w obronie ludności polskiej przeciwko Niemcom, jak i UPA. Stan kompanii "Wiklina" pod koniec okupacji niemieckiej liczył ok. 256 żołnierzy. Uczestnik Powstania zamojskiego. Najważniejsze akcje zbrojne, w których dowodził to: akcja odwetowa na wieś Cieszyn, bitwa o Frankamionkę, kol. Honiatyczki i Honiatycze, pod Czartorią oraz obrona Kazimierówki (1944).

Po wkroczeniu do Zamościa w lipcu 1944 został zmuszony do ujawnienia się z całym odziałem, przed nowymi władzami Polski. Wkrótce jednak został oskarżany o prowadzenie działalności dywersyjnej i aresztowany. W 1946 roku wyjechał na Ziemie Odzyskane do Wrocławia. Nadal był wielokrotnie zatrzymywany przez UB (do 1956 roku) i prześladowany. Ukończył studia budowlane. Pracował jako inspektor budowlany dla Dyrekcji Poczty Polskiej we Wrocławiu. Od władz polskich w Londynie otrzymał awans na stopień kapitana. Był odznaczony wieloma orderami i medalami za działalność wojenną i zawodową.

Bibliografia

• Witold Hryniewiecki, "My z Zamojszczyzny", Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1970. Autor, który był zastępcą dowódcy kompanii AK "Wiklina", w stopniu plutonowego, ps. "Tułacz", przedstawił historię oddziału.
• Witold Hryniewiecki, "Nie dla nich zabrzmiały fanfary";