Akcja Burza na Wołyniu - akcja wojskowa zorganizowana i podjęta przez oddziały Armii Krajowej przeciw oddziałom Wehrmachtu, w końcowej fazie okupacji niemieckiej, bezpośrednio przed wkroczeniem i w trakcie działań Armii Czerwonej przeciw wojskom niemieckim, prowadzona w granicach II Rzeczypospolitej na terytorium województwa wołyńskiego II Rzeczypospolitej.

Na Wołyniu w akcji tej wzięło udział 6,5 tys. żołnierzy 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty.

1944

• 4 stycznia - Armia Czerwona wkroczyła na terytorium II RP w okolicach Sarn na Wołyniu
• 15 stycznia - przeprowadzono mobilizację kilkunastu roczników Polaków - rejony koncentracji: lasy w okolicach Kowla i Włodzimierza Wołyńskiego
• 28 stycznia - utworzenie 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty
• 10 lutego - przejęcie dowództwa Okręgu Wołyńskiego AK przez ppłk. Jana Wojciecha Kiwerskiego
• 4 marca - nawiązanie kontaktu z Sowietami (kpt. Gusiew) w rejonie Dąbrowa - Zasmyki
• 17 marca - rozbrojenie kompanii Wehrmachtu w Zasmykach
• 18 marca - rozpoczęcie walk z Niemcami
• 20-27 marca - szereg bojów w rejonie rzeki Turii (m.in zdobycie Turzyska i bój o most w Turopinie)
• 23 marca - rozbrojenie oddziału (76 żołnierzy) Wehrmachtu w Stęzarzycach
• 24 marca - bój pod Kapitułką
• 26 marca - rozmowy ppłk. J.W. Kiwerskiego z radzieckim dowódcą armii działającej na kierunku kowelskim gen. Siergiejewem
• koniec marca - przegrupowanie dywizji, przerzucenie zgrupowania "Gromada" na południowy zachód od Kowla celem współdziałania z Armią Czerwoną w zdobyciu tego miasta
• kwiecień - walki frontowe na zachód od Kowla:
• 2 kwietnia - bój pod Sztuniem i Zamłyniem
• 3 kwietnia - zdobycie Maszowa
• 3/4 kwietnia - nocna walka z SS (strzelcy górscy) w Sztuniu. Zginęło 81 Niemców, 42 wzięto do niewoli. Straty polskie 8 zabitych i 6 rannych.
• 5 kwietnia - utrata Sztunia na rzecz Niemców
• 7 kwietnia - zasadzka pod Kalinówką na kolumnę wozów niemieckich. Zabito 10 Niemców, 2 wzięto do niewoli.
• 8 kwietnia - wycofanie się batalionu "Jastrzębia" z Czmykosu pod naciskiem natarcia niemieckiego prowadzonego z użyciem czołgów
• 8 kwietnia - przejęcie zrzutu lotniczego pod Władynopolem
• 9 kwietnia - natarcie niemieckie na pozycje 27 DP AK pod Pustynką, Staweczkami i Zamłyniem. Siły polskie zostały wyparte ze Staweczek i Zamłynia, udało się utrzymać Pustynkę.
• 10 kwietnia - kontynuacja natarcia niemieckiego, dalsze pogarszanie się położenia dywizji
• 12 kwietnia - próby przejęcia inicjatywy przy współdziałaniu z oddziałami Armii Czerwonej, nieudany zwrot zaczepny w kierunkach północnym i południowym, w tym próba zdobycia Włodzimierza Wołyńskiego
• 12/13 kwietnia - spotkanie ppłk. Kiwerskiego z gen. Gromowem, prowadzone w chłodnej atmosferze. Gromow nie wyraził zgody na wycofanie dywizji na wchodni brzeg Turii, do strefy działania wojsk sowieckich. Zalecił podjąć walki obronne w masywie lasów stęzarzyckich, mosurskich i ziemlickich. Tej nocy Niemcy wyparli Polaków z Pustynki. Próba jej odbicia następnego dnia nie powiodła się.
• 13-14 kwietnia - zajęcie nowych pozycji obronnych - północnej lizjery lasów mosurskich oraz na południu linii bagien w rejonie Zabłocia
• 15 kwietnia - utrata wsi Sieliska przez batalion "Łuna"
• 16-19 kwietnia - ciężkie walki obronne w okrążeniu
• 18 kwietnia - śmierć dowódcy 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK
• 21 kwietnia - wyjście z pierwszego okrążenia (na Wołyniu)
• 28 kwietnia - postój w lasach szackich (Polesie)
• 21 maja - wyjście z drugiego okrążenia (na Polesiu)
• 27 maja - tragiczna przeprawa przez Prypeć na drugą stronę frontu
• 10 czerwca - przejście na teren Lubelszczyzny

Pozostałe oddziały które przeszły przez Bug na zachód do Okręgu Lubelskiego AK wzięły udział w akcji "Burza" na terenie Lubelszczyzny. Dywizja zachowała ciągłość bojową do końca lipca 1944.

27 Wołyńska Dywizja Piechoty AK w okresie od stycznia do czerwca 1944 stoczyła ponad 100 walk (mniejszych lub większych) tracąc ponad 600 zabitych żołnierzy. Józef Turowski oceniał straty wroga (Niemców i Węgrów) na 700-750 zabitych i co najmniej 900 rannych.

Bibliografia

• Józef Turowski, Pożoga. Walki 27 Wołyńskiej Dywizji AK, Warszawa: PWN, 1990, ISBN 83-01-08465-0
• Władysław Filar: 27 WDP AK Fenomen Polskiego Państwa Podziemnego (pol.). [dostęp 3 stycznia 2009].
• Stefan Korboński: Polskie państwo podziemne (Przewodnik po Podziemiu z lat 1939-1945). Bydgoszcz: Wydawnictwo Nasza Przyszłość.