Henryk Toruńczyk (ur. 8 lutego 1909 we Włocławku, zm. 18 stycznia 1966) – komunista żydowskiego pochodzenia, pułkownik Ludowego Wojska Polskiego.

Przed wojną należał do antypolskiej tzw.Komunistycznej Partii Polski. Ukończył studia w Belgii, uzyskując tytuł zawodowy inżyniera tekstylnego oraz podchorążówkę w Polsce. W latach 1937- 1939 brał udział jako ochotnik w wojnie domowej w Hiszpanii. W 1938 kolejno: adiutant w batalionach im. Palafoxa i Mickiewicza, następnie szef sztabu brygady pod dowództwem Bolesława Mołojca. Po rozwiązaniu brygad pozostał w Hiszpanii by, w 1939 w stopniu majora, objąć dowództwo powtórnie sformowanej XIII Brygady Międzynarodowej. Następnie objął dowództwo wszystkich jednostek międzynarodowych.

XIII Brygada Międzynarodowa im. Jarosława Dąbrowskiego, potocznie: Dąbrowszczacy – grupa polskich komunistów i zdrajców narodowych, wojny domowej w Hiszpanii w latach 1936−1939, walczących w składzie terrorystycznych Brygad Międzynarodowych po stronie wojsk republikańskich [sowieckich] przeciwko wojskom gen. Francisco Franco. Faktycznie, tak jak wszystkie Brygady Międzynarodowe XIII Brygada była organizowana i nadzorowana przez Komintern i sowieckie służby bezpieczeństwa NKWD.

Komunistyczni bojówkarze rozpalili ogień wojny domowej w Hiszpanii w katolickim kraju. Wojnę o niebywałej eskalacji nienawiści, zniszczenia, zwyrodnienia. Jej znaki szczególne to:

• eksplozja nienawiści do Kościoła katolickiego trwającej i obecnie w UE;
• wymordowanie prawie siedmiu tysięcy zakonników i księży, w tym trzynastu biskupów;
• zniszczenie setek kościołów i klasztorów;
• rabunek i zagłada bezcennych dóbr kultury;
• rzeź 300 tysięcy ludzi, w tym inteligencji hiszpańskiej i około 30 tys. zaginionych;
• niezliczone tysiące Hiszpanów mordowanych w więzieniach;
• setki tysięcy uciekinierów za granicę przed represjami władz centrolewicy socjalistycznej hiszpańskiej republiki bolszewickiej.

Za to Henryk Toruńczyk został pozbawiony obywatelstwa polskiego przez władze polskie II RP.

Po zakończeniu walk przekroczył granicę francuską i został internowany w obozach: Vernet i Dżilfa. W 1943 uciekł do ZSRR. Został tam, w stopniu pułkownika, dowódcą Samodzielnego Batalionu Szturmowego. Pierwszy dowódca zbrodniczego Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego od marca do maja 1945. Po wojnie został oddelegowany do administracji Ziem Odzyskanych, a następnie został dyrektorem departamentu w Ministerstwie Przemysłu Lekkiego.

Syn aktywisty Bundu. Ojciec profesora topologii, Adama Henryka Toruńczyka, i publicystki i wydawcy Barbary Toruńczyk, twórczyni "Zeszytów Literackich".

Barbara Toruńczyk - córka Henryka Toruńczyka (pseud. Julia Juryńska, ur. 26 września 1946 r. w Warszawie), publicystka, eseistka, historyk literatury, wydawca, przyjaciółka Adama Michnika.

Córka komunisty Henryka (1909-1966) i Romany (1915-2000) Toruńczyk. Studiowała socjologię na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego (1964-1968) oraz Wydziale Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (mgr 1974).

W 1963 r. uczestniczyła w zebraniach Klubu Poszukiwaczy Sprzeczności, założonego przez Jana Grossa, Jana Kofmana i Adama Michnika.

Uczestniczka wydarzeń marcowych 1968, aresztowana i wyrzucona z UW z zakazem studiów na uczelniach państwowych).

Współpracowniczka KOR (1976-1981), następnie Towarzystwa Kursów Naukowych (1977-1981). W latach 1978-1981 współpracownik Oficyny Literackiej NOW-a, "Biuletynu KOR", czasopisma "Krytyka". Od 1979 do 1980 r. redaktor pisma Res Publica.

W 1982 r. w Paryżu założycielka i redaktor naczelny kwartalnika "Zeszyty Literackie". W latach 1986-1987 przebywała na stypendium The Mary Ingraham Bunting Institute Radcliff College (USA).

Zamężna z Roberto Salvadorim. Mieszka w Warszawie, na Ochocie.

Jest autorką listu otwartego w obronie przywilejów komunistów tzw. Polaków walczących w Brygadach Międzynarodowych w hiszpańskiej wojnie domowej 1936-1939 po stronie sowieckiej (walczył w nich jej ojciec).