Wybory do Zgromadzeń Ludowych tzw. Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi 22 października 1939 – bezprawna próba legitymizacji zdobyczy terytorialnych Związku Radzieckiego związanych z okupacją ponad połowy terytorium państwa polskiego po dokonanej napaści zbrojnej we wrześniu 1939.

II RP i ZSRR po 17 września 1939 znalazły się de facto w stanie wojny, a władze radzieckie wykorzystały okupację wojenną w celu trwałej zmiany porządku prawno-administracyjnego na zajętych przez siebie terenach państwa polskiego. Stanowiło to jawne złamanie przepisów prawa międzynarodowego, zawartych w konwencji haskiej z 1907, która w rozdziale 46 jasno określiła prawa władz okupacyjnych.

Wkraczające do Polski oddziały Armii Czerwonej powoływały na zajętych przez siebie ziemiach polskich tymczasowe zarządy obwodowe, pokrywające się z granicami przedwojennych polskich województw. W ich skład wchodzili przedstawiciele armii, funkcjonariusze NKWD, przedstawiciele robotników i reprezentanci lewicowej inteligencji. Tymczasowe zarządy niższego szczebla miały za zadanie sformować gwardię robotniczą, w gminach utworzyć komitety włościańskie w celu odebrania ziemi obszarniczej i przekazania jej chłopom małorolnym. Wkrótce utworzono sieć administracji radzieckiej, opartej o rady rejonowe i komitety partyjne wszystkich szczebli. Aparat NKWD przejął też uprawnienia zarządu wojskowego.

Po zawarciu 28 września 1939 traktatu sowiecko-niemieckiego o granicach i przyjaźni, który wyznaczał jako granicę obu okupacji linię Bugu, Biuro Polityczne KC WKP(b) podjęło 1 października 1939 decyzję o zwołaniu zgromadzeń ludowych – ukraińskiego we Lwowie i białoruskiego w Białymstoku, które miały uchwalić prośbę o wcielenie tych terytoriów do ZSRR. W wersji pierwotnej istniał też plan utworzenia Polskiego Zgromadzenia Ludowego, zarzucony jednak, gdyż Lubelszczyzna i wschodnie Mazowsze, które w myśl postanowień pierwszego paktu Ribbentrop–Mołotow miały przypaść Związkowi Sowieckiemu, po 28 września należały do okupacji niemieckiej.

7 października 1939 rozpoczęła się kampania wyborcza, która w realiach państwa totalitarnego przebiegała pod hasłem konfiskaty ziemi obszarniczej, fabryk, banków przyłączenia tych obszarów do ZSRR. oraz ich depolonizację.

Sama kampania przebiegała w atmosferze nasilającego się terroru, masowych aresztowań, obsadzania lokali wyborczych umundurowanymi funkcjonariuszami NKWD. Głosować można było jedynie na wyznaczonych z góry kandydatów, członków partii komunistycznej.

Wyłonieni w ten sposób deputowani weszli do Zgromadzenia Ludowego Zachodniej Ukrainy, które obradowało we Lwowie od 26 do 28 października 1939, oraz do Zgromadzenia Ludowego Zachodniej Białorusi, zwołanego w Białymstoku w dniach 28–30 października.

Otwarcia obrad zgromadzenia lwowskiego dokonał prof. Kiryło Studynśkyj, a białostockiego rolnik Stepan Strug.

Zgromadzenie Ludowe Zachodniej Ukrainy podjęło 27 października uchwałę, która głosiła: Naród ukraiński w byłym pańśtwie polskim skazany był na wymarcie ... Polscy panowie robili wszystko, by spolszczyć ludność ukraińską, zakazać używania słowa Ukrainiec i zastąpić je słowem bydło i chłop ... Armia Czerwona, wypełniając wolę wielkiego narodu radzieckiego, wyciągnęła do mas pracujących Zachodniej Ukrainy pomocną dłoń i oswobodziła je z ucisku polskich kapitalistów i obszarników.

Zgromadzenie Ludowe Zachodniej Białorusi obradowało pod hasłem śmierć białemu orłowi.

Oba te organy uchwaliły ustanowienie władzy radzieckiej na okupowanych obszarach, sprawowanej przez rady delegatów. Następnie zwrócono się z prośbą do Rady Najwyższej ZSRR o włączenie tych ziem do siostrzanych republik Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej i Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Proklamowano konfiskatę bez wykupu ziem, budynków i inwentarza należących do obszarników, kościołów oraz urzędników państwowych i przekazanie ich w użytkowanie chłopom małorolnym i bezrolnym. Znacjonalizowano banki i większe zakłady przemysłowe. Ustanowiono dzień 17 września ogólnonarodowym świętem.

Prezydium Rady Najwyższej ZSRR włączyło Zachodnią Ukrainę do USRR 1 listopada 1939, a Zachodnią Białoruś do BSRR 2 listopada 1939. Dekretem Prezydium rady Najwyższej BSRR w Mińsku z dnia 14 listopada 1939 włączono w skład BSRR województwo białostockie i województwo nowogródzkie. 15 listopada Prezydium USRR w Kijowie podjęło uchwałę o włączeniu Wołynia i Małopolski Wschodniej do USRR.

29 listopada 1939 Prezydium Rady Najwyższej ZSRR przyjęło dekret, w myśl którego obywatele polscy zamieszkujący zachodnie obwody Ukrainy i Białorusi automatycznie stawali się obywatelami ZSRR. Wprowadzono także przymus posiadania paszportów przez obywateli II RP, którzy w wyniku wojny znaleźli się na tych terenach.

Zgodnie z prawem międzynarodowym - fikcyjne wybory do tzw. zgromadzeń ludowych a szczególnie aneksji terenów polskich II RP przez ZSRR na mocy dekretu z 29 listopada 1939 roku są bezprawne i nie wywołują skutków prawnych. Oznacza to że obecnie terytoria te z głównymi miastami jak Lwów, Tarnopol, Stanisławów, Równe, Brześć, Grodno czy Wilno są terytoriami polskimi pod tymczasowym zarządem administracyjnym ukraińskim, białoruskim i litewskim.

Oznacza to również że wybory te oraz aneksja ziem polskich przez ZSRR były przejawem terroryzmu międzynarodowego i miały cechę zbrodni politycznej na niepodległym państwie polskim.