Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich – wielka jednostka piechoty Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w 1940 r.

Utworzona we Francji na podstawie umów międzysojuszniczych z 4 stycznia 1940. Decyzja o jej utworzeniu zapadła na odprawie u Naczelnego Wodza Wojska Polskiego w dniu 15 stycznia 1940 roku. Formacja ta miała wejść w skład francuskiego Posiłkowego Korpusu Ekspedycyjnego, ktory miał wziąć udział w wojnie zimowej po stronie Finlandii. Skład ostateczny brygady ustalono w dniu 14 lutego 1940 roku; znalazły się w niej trzy bataliony wydzielone z 1 Dywizji Grenadierów i jeden z 2 Dywizji Strzelców Pieszych. Zorganizowana na wzór francuskiej brygady strzelców alpejskich. Wyposażona w całości w sprzęt francuski zakupiony ze zwrotnych kredytów przyznanych Polsce jeszcze przed wybuchem wojny, liczyła około 5000 żołnierzy i oficerów.

Początkowo przeznaczona do pomocy Finlandii walczącej przeciw agresji Związku Sowieckiego. Wskutek zaprzestania działań wojennych i zakończenia wojny zimowej wysłana 8 maja 1940 do Norwegii, gdzie wzięła udział w bitwie o Narwik.

Na skutek sytuacji we Francji 8 czerwca wycofana z walk i przetransportowana do Bretanii, gdzie wzięła udział w ciężkich walkach przeciwko przeważającym siłom niemieckim. W ich wyniku brygada uległa rozproszeniu. Części żołnierzy udało się przedostać do Wielkiej Brytanii bezpośrednio lub przez Hiszpanię. Inni zasilili szeregi francuskiego ruchu oporu.

W dniu 21 lipca 1940 roku Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski udekorował sztandar Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich Orderem Virtuti Militari V klasy.

21 sierpnia 1940 r. nastąpiło oficjalne rozwiązanie Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich, która na terenie Szkocji była popularnie zwana "Polish Brigade Narvik".

Z żołnierzy, którzy przedostali się do Wielkiej Brytanii, powstał Batalion Strzelców Podhalańskich, który wszedł w skład 1 Dywizji Pancernej. 25 listopada 1940 r. Naczelny Wódz polecił przechowywać sztandar brygady w Batalionie Strzelców Podhalańskich oraz kontynuować temu pododdziałowi tradycje brygady do czasu jej odtworzenia. Do odtworzenia brygady w składzie Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie nie doszło, a jej sztandar spłonął w sierpniu 1944 r. Wniosek płk dypl. Władysława Deca o nadaniu 3 Brygadzie Strzelców nazwy "Narwicka Brygada Strzelców Podhalańskich", nie został uwzględniony. Batalion Strzelców Podhalańskich rozformowany został w czerwcu 1947 r.

Dowództwo

• dowódca – płk dypl. / gen. bryg. Zygmunt Szyszko-Bohusz
• szef sztabu – ppłk dypl. Wacław Kamionko
• szef Oddziału II (informacyjno-wywiadowczego) – mjr Tadeusz Nowiński
• szef Oddziału III (taktyczno-operacyjnego) – mjr Felicjan Majorkiewicz
• dowódca łączności – mjr Józef Morkowski

Jednostka wpisywała się w ciąg tradycji polskich jednostek górskich:

• Drużyny Podhalańskie (1913)
• pułki strzelców podhalańskich
• Dywizja Górska gen. Galicy (1920)
• 21 Dywizja Piechoty Górskiej (do 1939)
• 22 Dywizja Piechoty Górskiej (do 1939)

Do tradycji górskich nawiązywały Batalion Strzelców Podhalańskich 1 Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka oraz pułki strzelców podhalańskich Armii Krajowej.

• Obecnie kontynuatorką tradycji Brygady jest utworzona w 1993
  21 Brygada Strzelców Podhalańskich.