Jan Mosdorf - ps. Andrzej Witowski (ur. 30 maja 1904 w Warszawie, zm. 11 paź­dzier­ni­ka 1943 w Auschwitz) – publicysta i doktor filozofii, działacz Obozu Wielkiej Polski, prezes Młodzieży Wszech­pol­skiej oraz przywódca Obo­zu Na­ro­do­wo-Ra­dy­kal­ne­go, więzień nie­miec­kie­go obozu koncentracyjnego Auschwitz.

Urodził się 30 maja 1904 w Warszawie. Od 1926 związany z endecją. W paź­dzier­ni­ku 1928 otrzymał dyplom magisterski z filozofii na podstawie pracy "Poglądy etyczne Zygmunta Balickiego", zaś w 1934 tytuł doktora filozofii. Jeden z syg­na­ta­riu­szy historycznej Deklaracji Obozu Na­ro­do­wo– Radykalnego z 14 kwietnia 1934. Od początku studiów należał do organizacji młodzieżowych, m.in. do Młodzieży Wszechpolskiej. Dowodził, że największym wrogiem Polski są Niemcy. Domagał się zajęcia przez Polskę południowych Prus Wschodnich - Mazur oraz opolskiej części Górnego Śląska. Był stałym publicystą pism młodzieży akademickiej "Akademik Polski", "Szczerbiec", publikował także na łamach: "Gazety Warszawskiej", "Prosto z Mostu", "Awangardzie" i tygodniku "Myśl Narodowa".

Na IV Kongresie Młodzieży Wszechpolskiej we Lwowie w 1928 został wybrany prezesem Rady Naczelnej MW, co uczyniło go głównym reprezentantem organizacji na kilka lat. Należał do Obozu Wielkiej Polski, w którym w latach 1932–1933 przewodniczył Ruchowi Młodych OWP. Mosdorfa cechowało pogodne usposobienie, optymizm, tryskał humorem, a młodzież darzyła go sympatią. Jego pojawieniu się na zebraniach i wiecach akademickich towarzyszył zawsze wielki entuzjazm zebranych. Po delegalizacji OWP w 1933 kierował ogólnokrajową Sekcją Młodych Stronnictwa Narodowego. 14 kwietnia 1934 zerwał z SN, podpisał deklarację programową Obozu Narodowo- Radykalnego i stał się jednym z jego przywódców - był przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego ONR. Oenerowcy, w tym Mosdorf, myśleli, że uda im się szybko pokonać sanację i doprowadzić narodowców do władzy. Co im się jednak nie udało.

Przez pewien czas Mosdorf redagował organ ONR – dziennik "Sztafeta". W czerwcu 1934 po zamachu na ministra Bronisława Pierackiego, przywódcy ONR zostali aresztowani i osadzeni w obozie w Berezie Kartuskiej. Mosdorfowi udało się uniknąć ich losu, lecz musiał się ukrywać. Po wypuszczeniu oenerowców z Berezy formacja ta podzieliła się na dwie mniejsze frakcje. Mosdorf nie wchodzi do żadnej, z pozycji politycznego outsidera zaczął współpracę ze Stanisławem Piaseckim wydawcą renomowanego tygodnika społeczno kulturalnego Prosto z Mostu. Współpraca ta trwała nieprzerwanie do wybuchu wojny. W 1938 wydał w dwóch tomach studium społecznopolityczne pt. Wczoraj i jutro. Był niepoprawnym optymistą, tak jak i inni dziennikarze Prosto z Mostu. Podczas nalotów niemieckich samolotów na Warszawę, Mosdorf kopiąc schrony 3 września 1939 prowadził ze sobą taki oto monolog (wg Karola Zbyszewskiego (1904–1991)): Kto też będzie po wojnie zasypywał te schrony? Tyle roboty... Aha, wiem! Użyjemy do tego jeńców niemieckich...

Z chwilą okupacji kraju, wrócił w szeregi działającego w konspiracji Stronnictwa Narodowego. 4 grudnia 1939 uczestniczył w inauguracyjnym posiedzeniu członków redakcji "Walki", organu SN. Później pomagał przy jej redagowaniu naczelnemu, Stanisławowi Piaseckiemu. Był członkiem centralnego wydziału propagandy Zarządu Głównego SN, był też czynny w tworzących się strukturach wojskowych – późniejszej Narodowej Organizacji Wojskowej.

Jest kilka wersji przyczyn śmierci Mosdorfa; według jednej z nich donosicielem był jeden z Białorusinów – volksdeutsch i kapo, antysemita, który informował Niemców o osobach zaangażowanych w pomoc niesioną Żydom. 25 września 1943 Mosdorf został osadzony w bloku XI, a 11 października w wyniku donosu wraz z innymi więźniami rozstrzelany przez Niemców w zbiorowej egzekucji. Miał wtedy 39 lat. Jego symboliczna mogiła znajduje się na starym Cmentarzu Powązkowskim. Po wojnie komunistyczna propaganda przedstawiała go fałszywie, jako tego, który zerwał z Obozem Narodowym.

Bibliografia

• Jan Mosdorf. Filozof, ideolog, polityk – Mateusz Kotas 2007 ISBN 9788360048375