70
70
69
Jan Wojciech Kiwerski
Jan Wojciech Kiwerski

Jan Wojciech Kiwerski (ps. Oliwa, ur. 23 maja 1910, zm. 18 kwietnia 1944), polski wojskowy, oficer Armii Krajowej, od 11 lutego 1944 dowódca 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK.

Urodził się 23 maja 1910 w Krakowie jako syn lekarza. Gdy miał 9 lat, umarł mu ojciec, zaś w 5 lat później – matka. Po śmierci rodziców w 14. roku życia został przyjęty do Korpusu Kadetów Nr 2. W czerwcu 1928 otrzymał maturę z wyróżnieniem i jako jeden z najlepszych absolwentów skorzystał z prawa wyboru broni, obierając sobie dalszą służbę w wojskach saperskich.

Szkołę Podchorążych Inżynierii w Warszawie ukończył w sierpniu 1931 w stopniu podporucznika i rozpoczął służbę w 3 baonie saperów w Wilnie. Z Wilna przeniesiono go do Batalionu Mostowego w Kazuniu w 1934 r. Dowodził tam plutonem do lipca 1937, tj. do czasu powołania go do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Studia ukończył 18 sierpnia 1939 (XVIII promocja), uzyskując tytuł oficera dyplomowanego w stopniu kapitana, stając się wówczas jednym z najmłodszych oficerów WP w tym stopniu.

Kampanię wrześniową odbył w Samodzielnej Grupie Operacyjnej „Narew”, a następnie w Grupie Operacyjnej „Polesie”. Po kapitulacji pod Kockiem (5 października) gen. Kleeberg pozwolił odejść z pola walki tym żołnierzom, którzy nie chcieli iść do niewoli. Jan Kiwerski skorzystał z tego pozwolenia. Do Warszawy dotarł w listopadzie 1939. Od grudnia 1939 r. wszedł do tzw. sztabu dywersji SZP, stworzonego i kierowanego przez mjr F. Niepokólczyckiego. Od 1942 był dowódcą Oddziałów Dyspozycyjnych, potem Oddziałów („Motor” – „Sztuka”) Kedywu Komendy Głównej AK, używając pseudonimów: „Ziomek”, „Rudzki”, „Kalinowski”, „Lipiński”, później „Dyrektor”. W listopadzie 1942 awansowany do stopnia majora. Często osobiście dowodził zespołami żołnierzy w akcjach dywersyjnych.

W grudniu 1943 mjr „Oliwa” otrzymał nominację na stanowisko szefa sztabu Okręgu Wołyń. Udał się więc na Wołyń, aby zorientować się w panującej tam sytuacji. W dniu 2 lutego 1944 r. „Oliwa” wyjechał ponownie do Kowla, a 5 lutego 1944. dotarł do kwatery dowodzenia płk. „Lubonia”. W myśl przywiezionych przez „Oliwę” rozkazów, płk „Luboń” udał się do Warszawy na nowe stanowisko, zaś mjr dypl. „Oliwa” przejął dowództwo Okręgu Wołyń. 11 lutego 1944 objął dowództwo powstałej z sił Okręgu 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK.

Na Wołyniu mjr dypl. „Oliwa” dał się poznać jako bardzo wartościowy dowódca, wykorzystujący wszystkie zdobyte w swej dotychczasowej pracy umiejętności i całe doświadczenie. Dokładnie i szybko rozpoznał poszczególne oddziały Dywizji i ich możliwości bojowe, wniósł nowe wartości w zakresie szkolenia żołnierzy. Był przez nich szanowany i lubiany jako dowódca stanowczy, postępujący rzetelnie.

Grób Jana Kiwerskiego na Powązkach Wojskowych

Jan Wojciech Kiwerski poległ tragicznie w rejonie futoru Dobry Kraj w okolicznościach do dziś nie w pełni wyjaśnionych, 18 kwietnia 1944 w południe. Pochowany został w rejonie gajówki Stężarzyce, w lasach mosurskich na Wołyniu.

We wrześniu 1989 jego zwłoki ekshumowano i umieszczono tym­cza­sowo w Kościele Garnizonowym w Warszawie. 21 kwietnia 1990 zostały uroczyście złożone na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w Kwaterze Harcerskiego Batalionu AK "Zośka". Wraz z nim pochowano dwóch żołnierzy poległych podczas odbijania jego zwłok.

20 kwietnia 1990 prezydent RP awansował go pośmiertnie na generała brygady.

Jan Wojciech Kiwerski „Oliwa” odznaczony był Krzyżem Virtuti Militari IV klasy, V klasy i Krzyżem Walecznych.