Iwan Daniłowicz Czerniachowski, ros. Иван Данилович Черняховский (ur. 29 czerwca 1906 we wsi Oksanino, zm. 18 lutego 1945 w okolicach Melzaka) – radziecki dowódca wojskowy, generał armii, najmłodszy generał Armii Czerwonej, dowódca wyższych związków operacyjnych RKKA, dwukrotny Bohater Związku Radzieckiego (1943, 1944).
Urodził się 29 czerwca 1906 we wsi Oksanino w okolicach Humania na Ukrainie, w rodzinie kolejarskiej. Przed wstąpieniem do wojska pracował na kolei jako robotnik. W 1924 wstąpił do Armii Czerwonej. W 1928 ukończył Szkołę Oficerów Artylerii w Kijowie, a w 1936 Akademię Wojsk Pancernych i Zmotoryzowanych RKKA.
W latach 1928–1931 służył na stanowiskach dowódczych w jednostkach artylerii, a w 1938–1941 w oddziałach pancernych rozmieszczonych w Kijowskim i Białoruskim Okręgu Wojskowym. W marcu 1941 został dowódcą 28. Dywizji Pancernej w Przybałtyckim Okręgu Wojskowym, a nstępnie 241. Dywizji Piechoty na Froncie Północno-Zachodnim. Podczas walk wyróżnił się sprawnym dowodzeniem i od czerwca 1942 został mianowany dowódcą 18. Korpusu Pancernego na Froncie Woroneskim.
Od lipca 1942 do kwietnia 1944 objął dowództwo 60. Armii, z którą walczył m.in. w składzie Frontu Woroneskiego w bitwie na Łuku Kurskim i podczas forsowania Dniepru. 14 lutego 1943 został awansowany na stopień generała-lejtnanta. Dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z 17 października 1943, za forsowanie Dniepru został uhonorowany tytułem Bohatera Związku Radzieckiego. Po przemianowaniu Frontu Woroneskiego na 1 Front Ukraiński walczył na Ukrainie.
Od 15 kwietnia 1944 dowodził Frontem Zachodnim, a od 24 kwietnia 3. Frontem Białoruskim. Pod jego dowództwem front uzyskał znaczące sukcesy, takie jak okrążenie na wschód od Mińska ponad 100 tys. żołnierzy niemieckich. Dowodził operacją wileńską i kowieńską, w wyniku których Niemcy zostali wyparci z Litwy i północno-zachodniej Białorusi oraz uzyskano przyczółki na lewym brzegu Niemna. 29 lipca 1944 – za udział w tych operacjach – został ponownie wyróżniony tytułem Bohatera Związku Radzieckiego.
17 lipca 1944 w ramach tajnej operacji rozbrajania żołnierzy Armii Krajowej gen. Iwan Czerniachowski wraz z gen. Iwanem Sierowem, przysłanym przez NKWD prowadził rozmowy z dowództwem AK. Podstępem wezwany na odprawę do budynku dowództwa Frontu Białoruskiego komendant ppłk Aleksander Krzyżanowski "Wilk" i szef sztabu mjr Teodor Cetys "Sław", zostali rozbrojeni i aresztowani. Tego samego dnia, w godzinach popołudniowych, w miejscowości Bogusze miała się odbyć odprawa dowódców oddziałów partyzanckich, na którą zapowiedział przybycie zarówno ppłk "Wilk", jak i gen. Iwan Czerniachowski. Odprawa zakończyła się jednak rozbrojeniem oficerów przez oddział NKWD.
W styczniu 1945 z 3. Frontem Białoruskim brał udział w operacji wschodniopruskiej przełamując niemiecką obronę w północnej części Prus Wschodnich i wraz z 2. Frontem Białoruskim odciął od sił głównych zgrupowania niemieckie w Sambii, Królewcu i na wybrzeżu Zalewu Wiślanego. Zmarł ranny odłamkiem artyleryjskim podczas wizyty na linii frontu w okolicach w okolicach Melzaka (ob. Pieniężno w woj. warmińsko-mazurskim), gdzie do dziś stoi jego pomnik.
Został pochowany na jednym z centralnych placów w Wilna. Po odzyskaniu niepodległości przez Litwę, w latach 90. XX wieku, jego ciało przeniesiono do Moskwy i pochowano na Cmentarzu Nowodziewiczym.
Jego imię nadano miastu w obwodzie kaliningradzkim w Rosji.
Niektóre źródła podają, że gen. armii Iwan Czerniachowski miał zostać awansowany na Marszałka Związku Radzieckiego, ale zmarł przed ogłoszeniem dekretu Rady Najwyższej ZSRR
Bibliografia