23
26
22
25
Państwowa Biblioteka im. Eustachego i Emilii Wróblewskich w Wilnie

Państwowa Biblioteka im. Eustachego i Emilii Wróblewskich w Wilnie, polska biblioteka fundacyjna założona w 1912 w Wilnie, zagarnięta przez Republikę Litewską w 1939; obecnie Biblioteka Litewskiej Akademii Nauk.

Biblioteka Wróblewskich została założona przez wileńskiego adwokata, kolekcjonera i bibliofila Tadeusza Wróblewskiego w 1912. Wróblewski zarówno skupował księgozbiory i kolekcje bibliofilskie, jak i przyjmował w postaci książek swoje honoraria. Biblioteka była systematycznie powiększana, trafiały do niej bezcenne księgozbiory polskie i obce z obszaru dawnej Rzeczypospolitej oraz Rosji i Prus (m.in. zbiory Bielińskich, Ciechanowskich, Fedorowiczów, Grużewskich, Platerów, Weyssenhoffów i in.). W początkach biblioteki Wróblewski był nie tylko jej właścicielem, lecz także kustoszem, później jednak, ze względu na zasobność zbiorów, biblioteka została przekazana w depozyt państwa polskiego.

W 1926 bibliotekę upaństwowiono jako Państwową Bibliotekę im. Eustachego i Emilii Wróblewskich w Wilnie. Dla jej potrzeb rząd Rzeczypospolitej Polskiej zakupił pałac Tyszkiewiczów położony u zbiegu ul. Arsenalskiej (obecnie Tadeusza Wróblewskiego) i Zygmuntowskiej. W latach 1928-1929 pałac został przebudowany według projektu Stanisława Miecznikowskiego. Od 1930 w gmachu biblioteki mieścił się także Instytut Naukowo-Badawczy Europy Wschodniej i Szkoła Nauk Politycznych. W 1931 w oparciu o prywatne zbiory jej długoletniego kustosza Ludwika Abramowicza przy bibliotece powstało Muzeum Ikonograficzne Wilna. W latach 1934-1939 dyrektorem biblioteki był Stefan Burhardt. W 1939 zbiory biblioteczne obejmowały co najmniej 163 000 woluminów, 35 000 rękopisów, kolekcje numizmatyczne i kartograficzne, galerię malarstwa polskiego i obcego.

Po wkroczeniu litewskich wojsk okupacyjnych do Wilna (27 października 1939) Biblioteka Wróblewskich została zagrabiona przez Republikę Litewską. Skradziona razem z innymi polskimi bibliotekami (m.in. Biblioteką Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie liczącą prawie 77 000 woluminów) posłużyła Litwinom do utworzenia Biblioteki Litewskiej Akademii Nauk (lit. Lietuvos mokslų akademijos biblioteka). Nigdy żadna jej część nie została zwrócona państwu polskiemu.

W styczniu 2010 przywrócono bibliotece pierwotną nazwę. Obecnie pełna nazwa biblioteki brzmi: Biblioteka Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich.